Đầu gối vẹo ảnh hưởng đến tính thẩm mỹ của nhiều người, đặc biệt với phụ nữ. Một số bài tập nhất định có thể giúp cải thiện tình trạng này.
Đầu gối được hình thành gồm 3 xương chân dài: xương chày, xương mác và xương đùi nối với nhau ở chỏm đầu gối. Ngoài ra, còn có một số dây chằng và cơ liên kết giúp di chuyển và để bảo đảm sự ổn định của khớp.
Đầu gối có nhiều bộ phận chuyển động, hoạt động cùng nhau như một bản lề giúp chân co duỗi linh hoạt. Thiết kế này cho phép thực hiện nhiều tư thế và chuyển động khác nhau, như đi, ngồi, ngồi xổm và quỳ.
Mặc dù thiết kế khá chắc chắn, nhưng vẫn có một số trục trặc có thể xảy ra trong suốt vòng đời của đầu gối. Một vấn đề phổ thông là valgus đầu gối (vẹo đầu gối).
Đôi khi được gọi là chân chữ X, xẹp đầu gối giữa hoặc genu valgum. Việc xác định valgus đầu gối dựa vào hình dáng khi có hiện tượng đầu gối bị lõm vào.
Hiện tượng ngược lại được gọi chân vòng kiềng.
Các hiện tượng cong, vẹo đầu gối thường phổ thông ở trẻ mới biết đi. Tuy nhiên, khi trẻ đến tuổi đi học, chân sẽ thẳng hơn.
Tuy nhiên, nếu các bất thường vẫn còn ở tuổi thiếu niên hay sau đó nữa thì là vấn đề nghiêm trọng. Khi đầu gối khuỵu vào trong, toàn bộ cấu tạo của cơ thể bị ảnh hưởng. Nó khiến khớp đầu gối dễ tổn thương hoặc dễ bị chấn thương hơn.
Nguyên nhân vẹo đầu gối
Có rất nhiều nguyên nhân tiềm ẩn gây ra chứng valgus đầu gối. Nó có thể phát sinh do các bất thường bẩm sinh. Ngoài ra, nguyên nhân là do chấn thương hoặc thiếu dinh dưỡng.
Nếu đầu gối vẹo do các nguyên nhân trên, lại thêm bệnh lý nhược cơ thì vấn đề càng trở nên phức tạp. Nếu các cơ dọc theo chân thiếu săn chắc, đầu gối bị lệch sẽ bị đau và chùng xuống dưới sức nặng của cơ thể. Do đó, trọng lượng mà đầu gối chịu áp lực càng tăng. Chứng valgus càng có thể trở nên tồi tệ. Như vậy, béo phì cũng là một yếu tố góp phần.
Hầu hết các nghiên cứu về chứng valgus đầu gối tập trung vào phụ nữ. Lý do là vì họ có nhiều nguy cơ bị chứng bệnh này hơn. Một yếu tố nữa là do hình dáng cơ thể họ có những đặc biệt riêng. Phụ nữ thường có hông rộng hơn nên khi đường chân hẹp lại để chạm vào đầu gối thì sẽ tạo ra một góc rõ ràng.
Ngoài ra, một số thói quen ưa chuộng khi chuyển động của phụ nữ cũng là nguyên nhân gây ra chứng vẹo đầu gối.
Năm 2020, một nghiên cứu trên Tạp chí Giáo dục Thể chất và Thể thao cho biết, vận động viên nữ thường có nguy cơ chấn thương một phần quan trọng của cấu tạo đầu gối (dây chằng chéo trước - ACL) cao hơn từ 3-6 lần so với các vận động viên nam.
Các nhà nghiên cứu đã tìm thấy mối tương quan giữa việc thiếu khởi động ở các cơ đùi trước và góc vẹo ra ngoài của đầu gối (valgus) lớn hơn.
Các nhà nghiên cứu viết: “Những phát giác này xác nhận sự cần thiết của các chương trình đào tạo nhằm tăng cường các chiến lược kiểm soát cơ thần kinh.
Mức độ nội tiết tố cũng có thể giải thích tại sao phụ nữ thường xuyên bị các bệnh đầu gối hơn. Các thụ thể nội tiết tố được tìm thấy trong ACL chứng minh ảnh hưởng tích cực của quá trình chuyển hóa collagen với testosterone và ảnh hưởng tiêu cực đến estrogen. Cơ chế này tuy chưa rõ ràng, nhưng một số nhà nghiên cứu đề xuất rằng các đặc tính phụ thuộc vào hormon của ACL có khả năng dẫn đến sự thay đổi tính chất cơ học của dây chằng.
Một số phương pháp điều trị
Nguyên nhân gây vẹo đầu gối có thể bắt đầu từ sớm trong đời hoặc phát triển muộn hơn. Ví dụ, khi bệnh viêm khớp đầu gối tiến triển, nó có thể làm mòn sụn khớp và gối bắt đầu khuỵu xuống.
Do có nhiều nguyên nhân nên các chuyên viên y tế thường đề xuất nhiều lựa chọn điều trị theo từng trường hợp. Ví dụ như: chỉnh hình, đề nghị dinh dưỡng, nẹp đầu gối hoặc một chương trình giảm cân khoa học.
Giải phẫu được chỉ định chỉ cho các trường hợp nghiêm trọng nhất.
Khi xem xét điều trị, Dave Candy - bác sĩ, chuyên viên vật lý trị liệu và chỉnh hình thường chia các trường hợp valgus đầu gối thành hai loại căn bản: cấu tạo và động.
Ví dụ, đầu gối cong do hông rộng chủ yếu thuộc loại cấu tạo. Đây là do hình dáng cơ thể nên ông cho rằng không thể làm gì nhiều để thay đổi.
Loại valgus có thể can thiệp thay đổi nhiều nhất là valgus tác dụng hoặc valgus động.
Candy nói: “Về căn bản, biểu lộ của nó là đầu gối bạn di chuyển vào trong khi đi bộ, chạy, ngồi xổm hoặc tiếp đất từ một cú nhảy.
Candy tiếp cận điều trị những ca này bằng các bài tập và dụng cụ chỉnh hình để kiểm soát chúng. Các hình thức luyện tập, bài tập được thiết kế từ nguyên nhân hình thành bệnh.
“Có thể là khớp mắt cá chân hoặc bắp chân bị cứng khiến bàn chân của bạn kém linh hoạt và bị dẹp lại. Nó cũng có thể là do cơ hông yếu ngăn đầu gối di chuyển vào trong. Hoặc là sự suy yếu các cơ ở bàn chân và mắt cá chân kiểm soát bàn chân xoay chuyển”, Candy nói.
Một số bài tập rất đơn giản như duỗi bắp chân và giữ thăng bằng trên một chân. Chúng cũng có thể bao gồm một vài động tác squats (ngồi xổm lên xuống) và lunges (bước chân trước và gập gối). Hoặc bài tập vỏ sò, được thực hiện khi bạn nằm nghiêng để tăng cường sức mạnh cho cơ hông giúp xoay đầu gối của bạn ra ngoài.
Bạn có thể tìm thấy hướng dẫn thực hiện các bài tập này đúng cách trên phần blog trên trang web của Candy.
“Các bài tập giúp ổn định đầu gối valgus bằng cách tăng cường sức mạnh cho cơ vòng hông và cơ xoay ngoài. Các cơ hông giúp bạn giữ thăng bằng cơ thể bằng một chân hoặc khi bạn đứng nhấc một chân không chạm sàn,” Candy nói.
Nếu viêm khớp gây nên chứng valgus đầu gối của bạn, thì các bài tập cũng có thể hữu ích nhưng không nhiều. Loại viêm khớp này thường xảy ra bởi chứng valgus do chuyển động đã hình thành trong nhiều thập niên. Candy cho biết các bài tập có thể làm chậm quá trình tiến triển của bệnh, nhưng chúng sẽ không thể mang lại sụn đã bị mất.
Tập trung vào sức mạnh cả trên và dưới
Điều lý tưởng là đầu gối thẳng và ổn định. Tuy nhiên, các bài tập trị liệu này thường không bắt đầu với đầu gối. Perry Mykleby - Huấn luyện viên cá nhân kiêm vận động viên cử tạ được ACE chứng nhận, thường nhắm vào hai bàn chân khi giúp những người bị vẹo đầu gối.
Mykleby nói: “Hãy tập luyện các cơ cả trên và dưới đầu gối. “Các bài tập riêng cho cơ mông (maximus và medius), cơ chày trước, vòm bàn chân và bắp chân có thể tăng cường sức mạnh cho các mô xung quanh đầu gối với kết quả khả quan.”
Trong nghiên cứu về chủ đề điều trị chứng vẹo đầu gối bằng bài tập xuất bản trên Tạp chí Quốc tế về Nghiên cứu Môi trường và Sức khỏe Cộng đồng vào tháng 11 năm 2020, các chuyên viên cũng đề xuất các chương trình rèn luyện sức mạnh nhắm vào phần trên và dưới đầu gối. Từ sức mạnh cơ mông và thân, đến khả năng vận động của mắt cá chân và bàn chân. Họ chỉ ra nghiên cứu bổ sung cho thấy phản hồi sinh học về sự liên kết phù hợp trong quá trình tập luyện giúp giảm góc valgus (góc vẹo).
Các nhà nghiên cứu viết rằng, các chương trình tập trung vào sức mạnh (đặc biệt là cơ mông), cải thiện sự cân bằng, ổn định phần cốt lõi và các đợt chuyển động tăng cường trong thời gian ngắn. Cách tiếp cận này có thể “giảm góc valgus đầu gối và do đó giảm nguy cơ chấn thương chi dưới.”
Nếu sức mạnh là chìa khóa cho sự ổn định và liên kết của đầu gối, thì việc chùng xuống có thể làm mất đi điều đó. Các nghiên cứu theo nhóm lớn đã tìm thấy mối tương quan trực tiếp giữa các vấn đề về đầu gối và lối sống ít vận động. Nhưng ngay cả những người không hoạt động trong một thời gian ngắn cũng có thể bị yếu ở đầu gối.
Mykleby bị chứng valgus ở đầu gối phải do chấn thương tủy sống. Cuộc giải phẫu đã chỉnh lại cột xương sống của anh ấy. Nhưng thời gian hồi phục khiến anh ấy bị giảm kích thước cơ và trương lực ở chân phải. Cẳng chân phải của anh bị sụp khi đứng nên anh luôn phải dựa vào chân trái để giữ thăng bằng. Cơ mông bên phải của anh ấy cũng nhỏ hơn và yếu hơn rõ rệt so với bên trái.
Anh ấy đã giải quyết vấn đề về valgus của mình bằng các nguyên tắc giống như cách anh ấy dạy cho khách hàng. Vận động các cơ trên và dưới đầu gối để kéo khớp thẳng hàng trở lại.
“Nói cách khác, hãy khuyến khích đầu gối hướng ra ngoài. Tôi đã thực hiện các động tác gập ngón chân để tác động tới cẳng, nâng bắp chân và nâng cơ chày trước bên dưới. Đồng thời, thực hiện các bài tập cơ mông lớn (Glutes Maxinmus), cơ mông nhỡ (Glutes Medius) và cơ mông bé (Glutes Minius).
Như bất kỳ thói quen rèn luyện sức mạnh nào, tính nhất quán là rất quan trọng. Để lấy lại hình dáng cho đôi chân, Mykleby đã thực hiện các bài tập này đều đặn trong 9 tháng.
Mặc dù việc tập đúng các bài tập rất hữu ích, nhưng hãy nhớ rằng một số động tác có thể gây hại. Bất chấp câu thần chú “không đau không đạt” phổ thông đối với một số nhóm luyện tập sức mạnh, Mykleby nói rằng việc tạo áp lực lên một khớp bị rối loạn tác dụng có thể gây tổn thương hơn là cải thiện tác dụng của nó.
“Bài tập nhảy lên hộp (box jumps) hay đại loại vậy không phải là ý tưởng hay”. Mykleby cho biết, cú shock truyền lên chân sẽ làm lệch trục và tạo ra lực căng quá mức ở đầu gối. “Nên tránh các bài chạy. Bạn có thể chọn đạp xe hoặc bơi lội để có thể tập luyện nhịp nhàng khi đầu gối có vấn đề”.
Mykleby cho biết thêm rằng giày dép cũng đóng một vai trò quan trọng trong việc đưa đầu gối trở lại vị trí thích hợp.
Anh nói: “Giày có đệm vòm chân rất hữu ích”.
Conan Milner
Cát Mộc biên dịch
Conan Milner: là phóng viên y tế của Epoch Times. Anh tốt nghiệp Đại học Bang Wayne với bằng Cử nhân Mỹ thuật và là thành viên của Hiệp hội Lương y Hoa Kỳ.)
Trang Bìa
Photo Albums
Trợ giúp
Tìm kiếm
Thành viên
Nhóm
Ghi danh
Lý lịch
Đăng Nhập
