TRUNG HỌC DUY TÂN - PHAN RANG

[Mây tím]

Thế giới năm 2023 Tháng 2 năm 2022, tưởng sẽ đạt được chiến thắng một cách dễ dàng, Vladimir Putin phát động một cuộc xâm lăng vô cớ vào Ukraine mà ước tính cho đến nay đã gây thiệt mạng cho hơn 40,000 thường dân và khiến hơn 30 triệu người phải di tản. Khi chiến tranh bắt đầu vào mùa đông, Nga đã áp dụng chiến thuật tấn công các cơ sở hạ tầng quan trọng của Ukraine, khiến hàng triệu người không có điện, nhiệt để sưởi ấm hoặc nước sạch trong một thời gian dài. Nhưng ông Putin không thể trốn tránh khỏi sự phán xét của lịch sử, và trong nước Nga, sự chia rẽ nội bộ và dân số ngày càng giảm cho thấy rằng, về mặt niềm tin và sự đoàn kết của người dân, ông ta có thể đã thua. Ngoài cuộc chiến do Nga gây ra, những sự kiện khác của năm 2022 cũng không vui vẻ hơn: Vào tháng 8, tình trạng lụt lội đã gây tàn phá cho hàng trăm ngôi làng tại Pakistan, làm thiệt mạng khoảng 1,500 người và gây xáo trộn cuộc sống của hơn 33 triệu người; rồi vào tháng 9, Nữ hoàng Elizabeth II, nhân vật lâu đời và ít gây tai tiếng nhất của Hoàng gia Anh Quốc, qua đời, và giá trị đồng bảng Anh tụt xuống mức thấp nhất trong lịch sử so với đồng Mỹ kim. Trong khi năm 2022 đang dần khép lại, ngân hàng trung ương trên khắp thế giới tiếp tục tăng lãi suất để giảm lạm phát và lên tiếng báo động về một cuộc suy thoái kinh tế có thể xảy ra. Với chiến tranh tại Ukraine có thể sẽ còn kéo dài, trong những tháng tới, thế giới sẽ phải vật lộn với những bất ổn do tác động của cuộc xung đột đối với các lĩnh vực địa chính trị và an ninh; nỗ lực của các chính quyền trong việc kiểm soát lạm phát; hỗn loạn trong thị trường năng lượng; và con đường hậu đại dịch đầy bất ổn của Trung Cộng. Ðể làm cho vấn đề thêm phức tạp, tất cả những điều nói trên liên kết chặt chẽ với nhau, giống như những bánh răng cưa ăn khớp vào nhau. Năm 2023 đã tới, theo những dự đoán của tập san The World Ahead 2023 đưa ra, sau đây là một số vấn đề mà thế giới sẽ phải đối diện trong năm mới. Tác động cuộc chiến Ukraine: Giá năng lượng, lạm phát, lãi suất, tăng trưởng kinh tế, tình trạng thiếu lương thực – tất cả đều tùy thuộc vào diễn biến của cuộc xung đột trong những tháng tới. Những cuộc tiến công nhanh chóng của Ukraine để tái chiếm những phần đất bị mất có thể đe dọa đến quyền lực của Vladimir Putin, nhưng tình trạng bế tắc kéo dài của cuộc chiến là điều rất có thể xảy ra. Nga sẽ cố gắng dàn xếp cuộc xung đột với hy vọng rằng tình trạng thiếu năng lượng và những thay đổi chính trị ở Mỹ sẽ làm suy yếu sự ủng hộ của phương Tây đối với Ukraine. Kinh tế suy thoái: Các nền kinh tế lớn sẽ rơi vào suy thoái khi các ngân hàng trung ương tăng lãi suất để kiềm chế lạm phát, là một trong những hậu quả của trận đại dịch do giá năng lượng tăng cao. Suy thoái kinh tế của Mỹ sẽ tương đối nhẹ; nhưng Âu Châu sẽ phải chịu nặng nề hơn. Sự thiệt hại do suy thoái gây ra sẽ mang tính toàn cầu khi đồng đô la mạnh gây khó khăn hơn cho các nước nghèo vốn đã bị ảnh hưởng bởi giá lương thực tăng vọt. Một Trung Cộng bị trì trệ: Vào một thời điểm nào đó trong tháng 4, dân số Trung Cộng sẽ bị Ấn Ðộ vượt qua, với dân số Ấn Ðộ được ước lượng là vào khoảng 1.43 tỷ người. Dân số Trung Cộng đang suy giảm và nền kinh tế của nước này đang đối mặt với những khó khăn trước mặt, do đó hiện có nhiều kinh tế gia đang tranh luận về việc liệu Trung Cộng đã đạt đến đỉnh điểm hay chưa. Tăng trưởng chậm hơn có nghĩa là nền kinh tế của nước này có thể không bao giờ vượt qua Mỹ về quy mô. Một nước Mỹ chia rẽ: Mặc dù đảng Cộng hòa đã không đạt thành công như mong đợi trong cuộc bầu cử giữa nhiệm kỳ vừa qua nhưng vẫn lấy lại được việc kiểm soát Hạ viện và đưa đến tình trạng một chính phủ phân quyền. Bên cạnh đó, sự chia rẽ về văn hóa và xã hội trong các vấn đề phá thai, súng và một số vấn đề nóng bỏng khác tiếp tục gia tăng sau một loạt phán quyết gây nhiều tranh luận của Tối cao Pháp viện. Và việc ông Donald Trump đã chính thức tuyên bố tham gia cuộc chạy đua tổng thống năm 2024 sẽ chỉ đổ thêm dầu vào lửa. Nguy cơ xung đột: Mọi nỗ lực của thế giới đang được tập trung vào cuộc chiến ở Ukraine khiến xung đột ở những nơi khác có nguy cơ gia tăng. Với Nga đang bị cầm chân, những cuộc xung đột khác đang nổ ra ở sân sau của nước này. Trung Cộng có thể đi đến quyết định rằng sẽ không có thời điểm nào tốt hơn như hiện nay để thực hiện một cuộc tấn công đối với Ðài Loan. Căng thẳng Ấn Ðộ-Trung Cộng có thể bùng phát trong dãy núi Himalaya. Và liệu Thổ Nhĩ Kỳ có thể bất ngờ chiếm lấy một hòn đảo của Hy Lạp ở vùng biển Aegea hay không? Các liên minh đang thay đổi: Giữa lúc có nhiều thay đổi địa chính trị, các liên minh cũng đang tìm cách phản ứng lại. Tổ chức NATO, được hồi sinh do tác động từ cuộc chiến tại Ukraine, sẽ chào đón hai thành viên mới. Liệu Ả Rập Saudi có sẽ tham gia vào hiệp ước Abraham, là một khối liên minh mới gồm nhiều quốc gia tại Trung Ðông đang hình thành? Các nhóm liên minh khác cũng có tầm quan trọng ngày càng tăng, trong đó có Bộ Tứ (the Quad) và hiệp ước an ninh AUKUS (Úc-Anh-Mỹ) (hai nhóm này do Mỹ đứng đầu nhằm đối phó với sự trỗi dậy của Trung Cộng) và I2U2, một diễn đàn môi trường bền vững liên kết Ấn Ðộ, Israel, Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất và Hoa Kỳ. Hoạt động của ngành du lịch: Trong khi khách du lịch tích cực tham gia vào hoạt động du lịch để bù lại sau thời gian bị phong tỏa, chi tiêu cho ngành du lịch gần như lấy lại được mức $1.4 ngàn tỷ của năm 2019, nhưng một phần là vì lạm phát đã đẩy giá cả lên cao. Số chuyến du lịch quốc tế thực sự, ở mức 1.6 tỷ, sẽ vẫn thấp hơn so với mức trước đại dịch là 1.8 tỷ chuyến vào năm 2019. Số chuyến đi công tác của nhân viên làm việc cho công ty sẽ vẫn còn thấp do các công ty cắt giảm chi phí. Lĩnh vực kỹ thuật: Liệu ý tưởng về làm việc và vui chơi trong thế giới ảo có được nhiều người hưởng ứng như trong lãnh vực trò chơi điện tử hay không? Năm 2023 sẽ mang đến một số câu trả lời cho câu hỏi trên khi công ty Apple tung ra bộ ống nghe (headset) đầu tiên và công ty Meta quyết định xem có nên thay đổi chiến lược của họ trong việc tạo dựng một vũ trụ ảo (metaverse) hay không khi giá cổ phiếu của công ty giảm sút mạnh. Trong khi đó, một sự thay đổi ít phức tạp nhưng lại hữu dụng tức thì hơn có thể là việc sử dụng ngày càng thông dụng của dạng mật mã “passkey” để thay thế mật khẩu “password” đã được sử dụng từ bấy lâu nay. *Nhìn lại, trận đại dịch đã đánh dấu sự kết thúc của một thời kỳ tương đối ổn định và khả năng dự đoán chính xác được phần nào về địa chính trị và kinh tế. Thế giới ngày nay bất ổn hơn nhiều, bị dao động bởi những thăng trầm của cuộc cạnh tranh giữa các cường quốc, hậu chấn của đại dịch, biến động về kinh tế, thời tiết khắc nghiệt và sự thay đổi nhanh chóng trong xã hội và kỹ thuật. Nói chung, năm mới 2023 sẽ chứng kiến một thế giới căng thẳng địa chính trị, bất ổn kinh tế và nhiều thách đố khác sẽ thử thách khả năng phục hồi của các quốc gia cũng như khả năng để có được sự hợp tác của tập thể cộng đồng quốc tế trong việc giải quyết các vấn đề chung. Vũ Hiến