TRUNG HỌC DUY TÂN - PHAN RANG

[Mây tím]

Niger: nơi virus Covid-19... không sống nổi Niger từng được Tổ chức Y tế Thế giới xác định là một trong những quốc gia dễ bị bùng phát virus coronavirus nhất. Khu điều trị COVID-19 chính ở Niamey, thủ đô Niger bị bỏ trống suốt nhiều tháng, còn các cơ sở cô lập đóng đầy bụi vì không có ai bị nhiễm. Mặt nạ gần như chưa từng xuất hiện trên đường phố và rất nhiều ngày trôi qua Niger chưa ghi nhận thêm ca dương tính COVID-19 nào. Nhu cầu về vaccine ít đến mức chính phủ Niger quyết định gửi hàng triệu liều ra nước ngoài. Thông qua COVAX, Niger đã nhận được hơn 151.000 liều vaccine Johnson & Johnson do Chính phủ Hoa Kỳ tài trợ Vaccine không ai chích, đem cho vay Niger- quốc gia Tây Phi rộng lớn, một trong những nơi có tỷ lệ sinh và nghèo đói cao nhất thế giới, từng được Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) xếp vào danh sách dễ bị tổn thương nhất vì COVID-19, lại đang rất bình an. Theo Wall Street Journal, Liên Hợp Quốc từng ước tính COVID-19 sẽ khiến hàng triệu người ở lục địa này tử vong. Hơn một năm sau, trong khi nhiều quốc gia khác ở châu Phi đang vật lộn với làn sóng COVID-19 thứ ba, khi virus biến đổi mới khiến trường hợp nhiễm tăng kỷ lục thì ở quốc gia rìa phía nam sa mạc Sahara này, đến nay gần như được COVID-19... quên lãng. Niger là một trong số ít những quốc gia hầu như không hề bị bất cứ ảnh hưởng nào từ đại dịch toàn cầu này. Có thể họ được “ưu đãi” vì đã và đang phải đối mặt với nhiều thách thức về an ninh và kinh tế. Các chuyên viên cho rằng khí hậu khô nóng, dân cư thưa thớt và dân số trẻ là những lý do khiến quốc gia này không bị đại dịch tàn phá. Niger từng được Tổ chức Y tế Thế giới xác định là một trong những quốc gia dễ bị bùng phát virus coronavirus nhất. Nhiều bác sĩ lo ngại virus biến đổi Delta dễ lây lan và quyết định mở cửa biên giới đất liền trong những tuần gần đây có thể đẩy Niger vào thảm cảnh, khi phần lớn dân số quốc gia này chưa chích ngừa. Nhưng tại Niamey, thủ đô yên tĩnh nằm bên dòng sông Niger, có rất ít dấu hiệu về đại dịch. Tại Le Pilier, nhà hàng nổi tiếng với khách hàng là những người Niger giàu có và du khách quốc tế, ông chủ người Italy Vittorio Gioni cho biết họ thường kín chỗ vào cuối tuần và doanh thu mỗi ngày vẫn giống như hai năm trước. Công việc kinh doanh đã lao dốc vào mùa xuân năm 2020 khi Niger đóng cửa không phận, nhưng nhanh chóng phục hồi sau đó. “Ở đây, chúng tôi vẫn sống như năm 2019,” Bộ trưởng Dầu mỏ Sani Issoufou cho hay. Niger nằm trong số nhỏ các quốc gia ở bìa phía nam của sa mạc Sahara hầu như đã thoát khỏi coronavirus. Đến giữa Tháng Sáu, Niger, quốc gia có diện tích gấp đôi tiểu bang Texas và có hơn 25 triệu dân, ghi nhận 194 trường hợp tử vong và khoảng 5,500 trường hợp COVID-19 kể từ khi bùng phát dịch vào Tháng Ba, 2020. “Chúng tôi từng nghĩ sẽ bị quá sức vì trường hợp COVID-19 nhưng điều đó chưa từng xảy ra,” Adamou Foumakoye Gado, bác sĩ gây mê và là người đứng đầu đơn vị chăm sóc đặc biệt dành cho bệnh nhân COVID-19 tại Bệnh viện General Reference, nói. “Virus tồn tại ở đây trong khoảng thời gian rất ngắn.” Không có bệnh nhân cần chăm sóc đặc biệt nào trong khu Covid-19 tại Bệnh viện General Reference Hospital, ở Niamey Kể từ Tháng Tư, cơ sở điều trị của Gado không ghi nhận thêm bệnh nhân chăm sóc đặc biệt. Ông đang dự định chuyển cơ sở này thành nơi điều trị bệnh sốt rét. Cuối Tháng Năm, Niger đã có quyết định đầy bất ngờ khi cho Ivory Coast (Bờ biển Ngà) vay 100,000 liều vaccine AstraZeneca. Quốc gia Tây Phi có quy mô dân số tương đồng và diện tích nhỏ hơn bốn lần này đã ghi nhận số ca nhiễm cao gấp 10 lần Niger. Vaccine ở Niger chủ yếu chích cho nhân viên tuyến đầu. Có rất ít dân thường ở đây chích ngừa. Đã nhiều ngày trôi qua mà không có một người nào ở Niger testing dương tính với coronavirus. Nóng tới cỡ COVID-19... không sống nổi Trung tâm xét nghiệm chính ở thủ đô Niamey thường qua những ngày không ghi nhận ca dương tính nào. Bốn lều lớn dùng để cô lập bệnh nhân hầu như không sử dụng. Điều này trái ngược hoàn toàn đối với nhiều nước khác cùng lục địa. Tại Uganda vài tuần gần đây, các bệnh viện quá sức bệnh nhân COVID-19 đến mức nhiều người bệnh đã chết khi đang chờ giường trống. Kể từ khi COVID-19 lần đầu xuất hiện ở châu Phi đầu năm 2020, tỷ lệ nhiễm thấp nhất được ghi nhận ở khu vực vành đai Sahel, khu vực nằm giữa sa mạc Sahara và vùng đồng cỏ ở Sudan, trong đó có Niger. Suốt thời gian đại dịch, tỷ lệ nhiễm trung bình ở Niger là 4,5% trong khoảng 125,000 mẫu xét nghiệm, trong khi tỷ lệ này ở Afghanistan và Madagascar là 16% và 30%. “Khí hậu ở đây khiến virus cũng không sống nổi trong cơ thể người. Chúng ta gặp may nhờ chính điều kiện bất lợi của mình,” bác sĩ Gado nói về khí hậu khô nóng ở Sahel. Nghiên cứu của Bộ Y tế Mỹ cho thấy nhiệt độ và độ ẩm ở Niamey làm giảm hai lần tốc độ truyền nhiễm của COVID-19. Niger có dân số trẻ nhất thế giới, với một nửa dân số dưới 15 tuổi. Ngoài thời tiết, Niger có dân số trẻ nhất thế giới khi một nửa trong số 25 triệu dân dưới 15 tuổi. Hầu hết dân cư đều sống khá tách biệt nên dịch khó có nguy cơ bùng phát rộng. Ngoài ra, quốc gia này áp dụng khắt khe và nghiêm chỉnh các biện pháp phòng dịch, như phong tỏa, cấm tụ tập cầu nguyện ở nhà thờ, lockdown từ Tháng Ba, 2020, năm tháng trước khi Anh bắt đầu hạn chế đi lại quốc tế. Hầu hết dân chúng của Niger sống trong các khu định cư biệt lập. Hình trên: một người bán nước đá dạo ở Kombo. Thoát COVID-19 không có nghĩa là hết khốn khổ “COVID -19 đã đến nhưng không bao giờ bùng phát mạnh,” Tổng thống Mohamed Bazoum nói khi còn là bộ trưởng nội vụ của Niger. Tuy thoát “bóng ma COVID-19,” nhưng nền kinh tế Niger cũng bị tàn phá vì đại dịch. Số người nghèo cùng cực, vốn chiếm gần nửa dân số, đã tăng 400,000 người, do các biện pháp hạn chế ngăn COVID-19 vào năm 2020, theo World Bank. Trên đường phố, những người ăn xin tăng mạnh từ năm ngoái. Tuy thoát “bóng ma COVID-19,” nhưng số người nghèo cùng cực, chiếm gần nửa dân số Tài xế taxi Moussa Soumoula chỉ quan tâm đến lợi tức mỗi ngày, còn chuyện chích ngừa đối với anh, chẳng có gì là quan trọng. “Trong số 300 người ở khu phố tôi sống, chỉ có một người dương tính,” anh nói. Điều khiến anh đau đầu nhất là khoản nợ học phí $200 của đứa con, khi chính phủ áp đặt các hạn chế về số hành khách mỗi chuyến. Lệnh phong tỏa cũng ảnh hưởng lớn tới những người nổi tiếng. Ngôi sao nhạc rock Omara “Bombino” Moctar, người năm 2019 có chín tháng lưu diễn từ London tới New York, giờ cũng phải xoay sở kiếm sống với vài chục khán giả trong một khu vườn riêng. “COVID-19 chưa từng thực sự đến Niger, nhưng chúng tôi vẫn phải sống trong cảnh khốn khó”, ca sĩ cho biết về tình trạng của mình. Đơn Dương/SGN