TRUNG HỌC DUY TÂN - PHAN RANG

[Mây tím]

Vài thắc mắc về chích ngừa Vaccine Covid-19 Khi nào tôi có thể trở lại cuộc sống bình thường sau khi chích ngừa? Cuộc sống chỉ trở lại bình thường khi toàn xã hội có đủ sự bảo vệ chống lại coronavirus. Sau khi các quốc gia cho phép sử dụng vaccine, người ta chỉ có thể chích ngừa tối đa cho vài phần trăm công dân trong vài tháng đầu tiên. Phần lớn chưa được chích ngừa vẫn dễ bị nhiễm. Ngày càng có nhiều loại vaccine coronavirus cho thấy khả năng bảo vệ mạnh mẽ khỏi lây bệnh, tuy nhiên, mọi người cũng có thể lây mà không hề biết mình bị nhiễm vì chỉ gặp các triệu chứng nhẹ hoặc không có triệu chứng nào. Giới khoa học vẫn chưa biết liệu vaccine có ngăn chặn tuyệt đối sự truyền nhiễm coronavirus hay không. Vì vậy, trong thời điểm hiện tại, ngay cả những người đã được chích ngừa cũng cần phải tránh đám đông và thực hiện khoảng cách xã hội. Một khi đủ số người được chích ngừa, tình trạng truyền nhiễm mới có thể thật sự giảm. Cuộc sống bình thường có thể có vào mùa thu năm 2021. Illustration by Tomi Un, nytimes Nếu đã được chích ngừa, tôi có cần đeo mặt nạ không? Có, nhưng không phải là mãi mãi. Đây là lý do. Thuốc chích ngừa coronavirus được chích sâu vào bắp thịt và kích thích hệ miễn dịch tạo kháng thể. Điều này dường như là đủ để giữ cho người được chích không bị bệnh. Nhưng điều chưa rõ là, liệu virus – có thể phát triển bên trong mũi và gây lây lan qua hắt hơi hoặc hơi thở – có tiếp tục truyền nhiễm người khác hay không, ngay cả khi cơ thể mình đã có kháng thể để ngăn mình không nhiễm bệnh. Thí nghiệm lâm sàng vaccine được thiết kế để xác định những người được chích ngừa có khả năng bị nhiễm hay không – chứ không phải để tìm hiểu khả năng họ có thể lây lan coronavirus hay không. Dựa trên các nghiên cứu về vaccine cúm và thậm chí trên những bệnh nhân bị nhiễm Covid-19, giới nghiên cứu có lý do để hy vọng rằng những người được chích ngừa sẽ không gây truyền nhiễm virus. Tuy nhiên, điều này cần được theo dõi thêm. Nói chung, tất cả mọi người – kể cả những người đã được chích ngừa – cần nên nghĩ rằng mình vẫn có thể gây lây lan và như vậy cần nên tiếp tục đeo mặt nạ. Chích vaccine có đau không? Các tác dụng phụ gì? Vaccine Pfizer và BioNTech được cung cấp dưới dạng mũi chích vào cánh tay, giống như các vaccine thông thường khác; tuy nhiên, tác dụng phụ trong thời gian ngắn có thể cao hơn so với vaccine cúm. Cho đến giờ, hàng chục nghìn người đã được chích vaccine coronavirus và không có trường hợp bất thường nào, trừ vài người bị phản ứng dị ứng nhẹ. Những tác dụng phụ, có thể giống các triệu chứng của Covid-19, kéo dài khoảng một ngày; và có thể lâu hơn sau liều thứ hai. Báo cáo ban đầu từ các thí nghiệm cho thấy một số người có thể cần phải nghỉ làm một ngày do cảm thấy mệt mỏi nhiều sau liều thứ hai. Trong nghiên cứu của Pfizer, khoảng một nửa bị triệu chứng mệt. Các tác dụng phụ khác xảy ra ở ít nhất 25-33% bệnh nhân, đôi khi nhiều hơn - gồm đau đầu, ớn lạnh và đau bắp thịt. Dù những kinh nghiệm như thế dĩ nhiên không dễ chịu nhưng chúng là dấu hiệu cho thấy hệ miễn dịch đang tăng cường phản ứng mạnh với vaccine để mang lại khả năng miễn dịch lâu dài. Vaccine mRNA có thay đổi gen của tôi không? Không. Vaccine của Moderna và Pfizer sử dụng một phân tử di truyền để tạo ra hệ miễn dịch. Phân tử đó, gọi là mRNA, cuối cùng sẽ bị cơ thể phá hủy. MRNA được đóng gói trong một bong bóng nhờn giúp nó “trượt” dễ dàng vào tế bào cơ thể. Tế bào dùng mRNA để tạo ra protein từ coronavirus nhằm kích thích hệ miễn dịch hoạt động. Tại bất kỳ thời điểm nào, mỗi tế bào có thể chứa hàng trăm nghìn phân tử mRNA, được sản xuất để tạo protein của chính chúng. Khi những protein đó được tạo ra, tế bào của chúng ta sẽ cắt nhỏ mRNA bằng các enzym đặc biệt. Các phân tử mRNA mà tế bào của chúng ta tạo ra chỉ có thể tồn tại trong vài phút. mRNA trong vaccine được thiết kế nhằm chống lại các enzym của tế bào lâu hơn một chút, để tế bào có thể tạo thêm protein virus đồng thời kích thích phản ứng miễn dịch mạnh hơn. mRNA chỉ có thể tồn tại tối đa vài ngày trước khi chúng bị phá hủy. Những người có tiền sử dị ứng nghiêm trọng cần chờ hay chích ngay nếu có thể? Chẳng cần chờ gì cả – theo tiến sĩ Eun-Hyung Lee, chuyên viên về dị ứng và miễn dịch học tại Đại học Emory. Hướng dẫn của Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh chỉ xác định một nhóm người có thể không muốn chích vaccine Pfizer: những người có tiền sử dị ứng nghiêm trọng với các thành phần trong thuốc chích. Những người có tiền sử shock phản vệ với bất kỳ chất nào khác vẫn có thể chích ngừa nhưng nên hỏi ý kiến ​​nhà cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe trước, và cần được theo dõi 30 phút sau khi chích. Những người khác – những người bị dị ứng nhẹ hoặc không bị dị ứng – chỉ cần đợi 15 phút trước khi rời khỏi địa điểm chích ngừa. My Phan/SGN (New York Times 18-12-2020)