TRUNG HỌC DUY TÂN - PHAN RANG

[Mây tím]

Lời khuyên đeo vải che mặt của CDC Trung Tâm Kiểm Soát Bệnh Hoa Kỳ đã cập nhật lời khuyên mới nhất về đeo vải che mặt và mặt nạ nơi công cộng (1) 1. CDC khuyên đeo vải che mặt khi ra ngoài, đặc biệt là nơi đông người và ở tâm dịch 2. CDC không khuyên đeo mặt nạ y tế (surgical mask) hay mặt nạ N95. Các nghiên cứu gần đây cho thấy nhiều bệnh nhân mắc Covid-19 không có triệu chứng hô hấp và những bệnh nhân này có thể truyền nhiễm bệnh cho người khác trước khi có triệu chứng. Vì vậy, CDC khuyên đeo vải che mặt ở nơi công cộng khi giữ khoảng cách xa là khó khăn (như trong tiệm thuốc hay chợ) và đặc biệt đeo vải che mặt tại các vùng dịch. Đây là biện pháp bổ sung (additional) và tự nguyện (chứ không bắt buộc). Các vải che mặt này quý vị có thể tự làm ở nhà hoặc nhờ các nhà thiết kế thời trang. Lưu ý là vải che mặt không phải là mặt nạ y tế (surgical mask) hay mặt nạ N95 vì CDC muốn dành những loại mặt nạ này cho nhân viên y tế. Chuyện đeo hay không đeo mặt nạ là chuyện tranh luận rất nhiều trên mạng và ngoài đời. Có rất nhiều bằng chứng cho việc nên đeo và không nên đeo mặt nạ. Nghiên cứu mới nhất đăng từ tạp chí uy tín Nature cho thấy đeo mặt nạ vẫn không thật sự hiệu quả trong việc giảm nguy cơ lây lan virus (2). Điển hình, đây là nghiên cứu nhóm đối chứng RCT trên 246 người ở Hong Kong được nghi là nhiễm Virus. Có 17 người nhiễm cúm mùa seasonal coronavirus (một loại coronavirus khác, không phải Sars-cov-2), 43 người nhiễm influenza, và 54 người nhiễm rhinovirus. Nhóm 1 gồm 122 người không đeo mặt nạ và nhóm 2 gồm 124 người. Cả 2 nhóm được cho thở máy do lượng virus. Kết quả trong số 111 người nhiễm thì mặt nạ giảm số seasonal coronavirus (không phải sars-cov-2) và influenza trong các giọt bắn và li ti nhưng không giảm số rhinovirus. Tuy nhiên, việc giảm số lượng virus không có ý nghĩa thống kê (p=0.07) dẫn đến độ khác biệt không có nghĩa. Đặc biệt là khi hiệu chỉnh trị số P thì cả hai đường lây lan qua hạt bắn và li ti (xem hình trên) không có sự khác biệt. Điểm quan trọng nhất là không có sự nhất quán giữa 3 nhóm virus (giảm với seasonal coronavirus và influenza, không giảm với rhinovirus) trong kết quả, dẫn đến nghiên cứu yếu đi. Mặc dù bài báo kết luận đeo mặt nạ có thể có hiệu quả trong việc ngăn ngừa phát tán virus nhưng đọc các con số thống kê thì không phải như vậy. Điều này cho thấy người trong ngành y càng phải cẩn thận khi đọc bài nghiên cứu và sự cần thiết phải luôn xem tài liệu gốc. Chuyện đeo mặt nạ còn đi xa hơn việc ngăn ngừa truyền nhiễm bệnh mà còn liên quan đến văn hóa, chính trị, và xã hội. Một bài viết trên Times (3) có chỉ ra văn hóa phương Đông đã quen với việc đeo mặt nạ trong khi văn hóa phương Tây thì không đeo. Các nước châu Á đã quen với việc chống dịch SARS năm 2003 cũng như dùng mặt nạ hằng ngày để che các khiếm khuyết trên mặt như che mụn hay che bụi. Văn hóa phương Đông là văn hóa ẩn mình (ít chọn đối diện trực tiếp) trong khi văn hóa phương Tây là đối diện trực tiếp. Một số tranh luận lấy ví dụ hình đồ thị các nước đã kiểm soát dịch (tử vong ít) và chưa kiểm soát dịch (tử vong cao) để minh chứng hiệu quả của việc đeo mặt nạ. Đây là sai căn bản về thống kê, kiểu như nước nào ăn chocolate nhiều thì có giải Nobel hơn. Nhìn rõ hơn trong đồ thị, Singapore và Đức không khuyên đeo mặt nạ nơi công cộng (cho đến gần đây) mà tỉ lệ tử vong do Covid-19 rất thấp. Điểm quan trọng của đeo mặt nạ là gì? – Nghiên cứu cho thấy tiếp xúc trực tiếp (đụng chạm) và không trực tiếp (qua giọt bắn và li ti) ở đường mắt mũi miệng là lý do chính truyền nhiễm bệnh Covid-19. Hiểu được điều này, sẽ thấy được vấn đề ở đeo mặt nạ hay đeo vải che mặt là ngăn ngừa hạn chế con đường truyền nhiễm này. Vì vậy, chúng ta cần vật gì đó ngăn cho bàn tay tiếp xúc trực tiếp vào mắt mũi miệng hay giữ tay cho sạch (rửa tay 20 giây) vì đây là con đường lây của Covid-19. Do đó, CDC khuyên dùng miếng vải che mặt chứ không phải mặt nạ y tế. – Điểm quan trọng khác của của đeo mặt nạ mà mọi người hay quên là phải đeo đúng. Quan sát của tôi khi gặp hàng trăm bệnh nhân khi đeo mặt nạ và N95 là 100% bệnh nhân đeo sai (kéo lệch một bên, kéo xuống hở mũi, đang nói thì lấy tay đụng vào, v... v). Đeo mặt nạ sai cũng là điểm tìm thấy rất nhiều trong các nghiên cứu chứng minh đeo mặt nạ không hiệu quả vì bệnh nhân không quen với việc đeo mặt nạ. Quan điểm của BS Wynn Tran về đeo mặt nạ và đeo vải che mặt nơi công cộng cho người khỏe mạnh hoặc không có triệu chứng hô hấp trong dịch Covid-19. 1. Quý vị nên tuân theo hướng dẫn đeo mặt nạ hay vải che mặt từ cơ quan y tế nơi mình đang ở 2. Rửa tay ít nhất 20 giây, giữ khoảng cách tối thiểu 2m, và ở nhà là những cách hữu hiệu nhất để ngăn ngừa lây lan Covid-19 chứ không phải đeo mặt nạ hay vải che mặt 3. Ở nơi không bắt buộc quý vị đeo mặt nạ hay vải che mặt thì đeo hay không là lựa chọn của quý vị. Nếu quý vị muốn đeo thì vải che mặt là lựa chọn tốt hơn so với mặt nạ y tế và mặt nạ N95. Người bệnh, người có triệu chứng hô hấp, và người ở trong môi trường có khả năng truyền nhiễm bệnh cao (bệnh viện, phòng khám) dĩ nhiên là nên đeo mặt nạ. BS. Huynh Wynn Tran Nguồn: saigonnhonews Link tham khảo: 1.https://www.cdc.gov/... /prevent-getting... /cloth-face-cover.html 2.https://www.nature.com/articles/s41591-020-0843-2 3.https://time.com/5799964/coronavirus-face-mask-asia-us/