TRUNG HỌC DUY TÂN - PHAN RANG

[Mây tím]

Đảng Không-Biết-Gì (Know-Nothing Party) Poster vẽ một công dân của Đảng Know-Nothing, đẹp trai, cổ điển và thuần Mỹ Nước Mỹ như tên gọi Hợp Chủng Quốc Hoa Kỳ, là một đất nước đa sắc tộc và làm nên bởi di dân. Chúng ta thường biết đến 2 đảng chính trị chính là Cộng Hòa và Dân Chủ. Thế nhưng còn có nhiều đảng phái khác hoạt động. Một trong những đảng nay không còn nhưng đã một thời gắn bó với lịch sử đầy sóng gió của Mỹ quốc là America Party, còn được gọi là Know-Nothing Party. Mờ sáng ngày 6 tháng 3, 1854. Một nhóm người bí mật đột nhập vào nhà kho dưới chân bệ Tượng đài Washington. Tháp chỉ mới hoàn thành 1/3. Nơi nhà kho đó có những hòn đá quý được gởi đến làm món quà tặng cho nước Mỹ từ khắp thế giới. Nhiệm vụ của họ là đánh cắp hòn đá có đánh dấu: “Từ Ý gởi đến nước Mỹ”. Họ quấn dây thừng quanh hòn đá cẩm thạch này và kéo đi. Tảng đá này là món quà tặng của Giáo Hoàng Pius IX. Ðá có màu đen, dài 1 mét, cao 50cm, được lấy ra từ Ngôi Ðền cổ Concord ở thành Rome. Trước đó tin tức về mối quan hệ giữa Giáo Hoàng La Mã và nước Mỹ đã dấy lên mối lo của các nhóm chống đối di dân và tôn giáo. Họ lo ngại Giáo hoàng sẽ gây ảnh hưởng Ki-tô giáo (Catholic) lên cả nước Mỹ, sẽ khuyến khích di dân... Và tảng đá này sẽ đặt nền móng cho di dân lâu dài, sẽ làm suy yếu người gốc bản xứ. Nhóm người này là thành viên của đảng Không Biết Gì. Chẳng ai biết lính bảo vệ tháp có giúp đỡ nhóm này hay không? Họ đã lọt vào hàng rào bảo vệ cẩn mật như thế nào? Không ai biết số phận hòn đá quý. Nó bị quăng xuống sông Potomac, hay bị đập thành mảnh vụn nhỏ. Ðiều chắc chắn là thập niên sau, một thành viên của đảng đã khai là có trong tay một mẩu đá đen nhỏ. Giống như mọi tổ chức bí mật khác, một buổi lễ tuyên thệ gọi là “Mệnh lệnh của lá cờ Mỹ” với những quy ước, mật mã được nhớ thuộc lòng cùng những dấu hiệu bằng tay..., đảng viên thề trung thành với tổ chức. Họ là người sanh ra ở Mỹ, thuần chủng dòng máu Anglo-Saxon, theo đạo Tin Lành (Protestant). Họ chống lại mọi tôn giáo khác. Cùng với vài nhóm hoạt động chính trị khác, họ thể hiện công khai sự kỳ thị sắc tộc và bài ngoại với nhiều tên gọi. Các nhóm này hợp lại thành Ðảng với tên gọi chính thức là American Party, ra đời vào năm 1844, chủ tịch là Lewis Charles Levin. Bắt nguồn từ chủ nghĩa dân tộc cực đoan, ủng hộ người bản địa, rất bảo thủ và ngay cả tự thân các nhà sáng lập cũng biết về sự cực đoan này khi chống đối triệt để các di dân ngoại kiều. Các hoạt động của đảng từ khi khởi nguồn đều bí mật, vì làm công khai thì vi hiến, bạo động xô xát. Do vậy nên các thành viên được dặn dò, khi bị chất vấn về hoạt động của tổ chức, câu trả lời sẽ là: “Tôi không biết gì cả! ” Từ đó Ðảng có tên là Không Biết Gì (KBG). Cái tên Ðảng Không Biết Gì thoạt nghe tưởng là trò đùa, nhưng nó thực sự nguy hiểm, gây ảnh hưởng bất ổn và xáo động chính trường cũng như lịch sử trong hơn thập niên. Trong một lá thư viết năm 1855 Tổng thống Lincoln đã chế nhạo: Nếu Đảng này thắng cử, Tuyên ngôn Độc lập sẽ được sửa và viết lại rằng “tất cả mọi người đều bình đẳng – ngoại trừ người da đen, ngoại kiều và người Ki-tô giáo.” Lincoln còn bày tỏ thêm rằng thà ông ở nước Nga, nơi có chế độ chuyên quyền bạo chúa, còn hơn là sống ở Mỹ. Tranh vẽ trên báo năm 1881 ở New York, chống các di dân Trung Hoa, Ireland, Đức tìm công ăn việc làm Từ năm 1820 đến 1845, có chừng 10 ngàn đến 1 triệu di dân đến Mỹ mỗi năm, khi tình hình chính trị ở Ðức bất ổn và nạn đói do khoai tây mất mùa ở Ireland làm bùng lên cơn bão tị nạn. Từ 1845 đến 1854 có đến gần 3 triệu người di dân vào Mỹ. Trong số này đa phần là người Ái Nhĩ Lan, người Ki-tô Giáo. Riêng thành phố New York đã có đến phân nửa dân số là ngoại kiều. Những công dân Mỹ bắt đầu lo ngại khi làn sóng di dân ngày càng cao từ Châu Âu và Châu Á, họ thực sự lo ngại cho công việc và ảnh hưởng chính trị từ những kiều dân này. Vài cuộc xung đột giữa các giáo phái, các cộng đồng di dân cũng như người bản xứ dẫn đến đổ máu. Nhà thờ bị đốt, đường phố nổi loạn với gạch đá và cả súng ống, các di dân khốn khổ chống chọi với các băng đảng, côn đồ địa phương giấu mặt... Ðó là thời điểm cho Ðảng KBG tung hoành. Họ lên tiếng tuyệt đối bài trừ ngoại kiều và chống lại di dân. Họ vận động chính phủ và lập pháp, đề xuất bắt buộc dạy Thánh Kinh trong trường học, loại bỏ các viên chức công sở theo ngoại giáo, trục xuất các di dân ăn xin và tội phạm, đòi gia hạn thời gian cho thường dân phải ở Mỹ ít nhất 21 năm trước khi làm đơn xin nhập tịch. Mục đích hạn chế các lá phiếu bầu cử của công dân có nguồn gốc ngoại kiều đang đến Mỹ ngày càng nhiều từ Châu Âu và Châu Á. Ðặc biệt là người Ki-tô Giáo Ái Nhĩ Lan và người Trung Hoa. Ba yếu tố chính giúp Ðảng có sự ủng hộ: Tinh thần dân tộc, sự phân biệt tôn giáo và sức thu hút tầng lớp lao động. Kể từ năm 1850, hoạt động của đảng KBG đã lan ra toàn quốc. Thời cao điểm, đảng có đến hơn 100 đảng viên ứng cử vào Quốc Hội, vào 8 chiếc ghế Thống Ðốc, nhiều ghế trong Hạ Viện tiểu bang từ Massachusetts đến California. Ở New York với sự lãnh đạo của James W. Barker, vài ứng viên của đảng đã thành công trong các chức vụ địa phương ở vùng Ðông Bắc ảnh hưởng đến Quốc hội. Ngay cả khi Tổng thống Mỹ thứ 13 Millard Fillmore, sau khi hết nhiệm kỳ đã trở về tham gia, lại đại diện cho Ðảng Không Biết Gì để tranh cử tiếp (và sau đó thất bại). William Pool, biệt danh “Bill Đồ tể”, tướng cướp New York, khoảng năm 1855 Ðến giữa thập niên 1850s, vấn đề nô lệ trở thành trọng tâm cho các xung đột. Các thành viên của đảng KBG lại xoay qua ủng hộ chế độ nô lệ. Trong khi địa bàn hoạt động của đảng lại ở vùng Ðông Bắc, nơi chính phủ của Lincoln đã đặt nền móng sâu rộng cho tự do nô lệ. Ðảng suy yếu và tan rã. Ðến năm 1855, William Poole, mệnh danh là “Bill the Butcher” (Ðồ tể Bill, được Daniel Day-Lewis nhập vai trong cuốn phim “Băng Ðảng New York” nổi tiếng của đạo diễn Martin Scorsese) một thành viên cốt cán của đảng bị bắn hạ trong saloon khi tranh cãi với các thành viên chính trị khác. Hai tuần sau thì Poole mất, câu nói cuối cùng như đánh dấu số phận của Ðảng: “Vĩnh biệt các bạn, tôi chết như một anh hùng thật sự”. Ðám tang Poole được hơn hai trăm ngàn người xem đưa tiễn qua Manhattan. Sự hình thành của đảng KBG này không phải bắt nguồn từ chủ nghĩa dân tộc cực đoan, mà có từ lâu khi con người sanh lòng đố kỵ và tự kỷ. Và sự kết thúc của đảng không là cáo chung cho kỳ thị chủng tộc. Các di dân từ bỏ cội nguồn quê cha đất tổ, chạy trốn các chế độ cai trị độc đảng hà khắc hay thoát khỏi nền kinh tế nghèo nàn, vẫn tạo nên các đoàn caravan, các con sóng thuyền nhân cho đến nay. Tháp tưởng niệm Washington trong thời kỳ đình trệ Trở lại Tháp Tưởng Niệm Washington. Mãi đến năm 1876, để kỷ niệm 100 năm độc lập, Tổng thống Ulysses Grant đã dùng quỹ liên bang để tiếp tục xây 2/3 tháp còn lại và hoàn thành trong năm 1884. Do đình trệ 25 năm, những tảng đá cẩm thạch phải được mua mới và xây dựng lại nên ngày nay tháp có 2 màu đá, trông như vết sẹo của đảng Không Biết Gì. Nó là một dấu ấn trong dòng lịch sử thăng trầm của nước Mỹ, như những thử thách muôn đời cho các di dân và nền chính trị dân chủ của đất nước tự do. Sean Bảo