TRUNG HỌC DUY TÂN - PHAN RANG

[Mây tím]

Ánh Đạo Quang - The Oculus The Oculus nhìn từ bên ngoài. Nếu bạn có dịp đến thăm khu tưởng niệm 9/11 tại New York City, đừng quên ghé xem nhà ga mới xây mang tên The Oculus, nằm cách đó chỉ vài chục bước. Một kiến trúc độc đáo gây nhiều tranh luận và vô cùng tốn kém, The Oculus sẽ không làm bạn thất vọng. Khi hai tòa nhà World Trade Center bị đánh sập trong vụ khủng bố ngày 11tháng 9 năm 2001, trạm xe điện WTC trong hệ thống Subway của New York đã bị hư hại nặng, phải làm lại hoàn toàn. Trong kế hoạch xây dựng khu tưởng niệm 9/11, thành phố đã quyết định cho xây một trục giao thông mới cho khu vực Lower Manhattan, với một nhà ga lớn giống như Grand Central Station nhưng hiện đại hơn. Ông Santiago Calatrava, kiến trúc sư nổi tiếng người Tây Ban Nha, đã được chọn để thiết kế nhà ga này. Giống như người đẽo cày giữa đường, Calatrava đã phải hứng nhận biết bao nhiêu là những ý kiến phản hồi không mấy dễ nghe về The Oculus. Nhất là khi phí tổn cho nó ngày càng tăng. Nhưng cuối cùng đến năm 2016 ông cũng xây xong, dẫu hơi bị mắc chút đỉnh: 4 Tỉ USD. Bởi vậy nên The Oculus nổi danh là nhà ga mắc nhất thế giới! Trong tiếng La-tinh cổ “oculus” nghĩa là con mắt. Ngày nay từ này được dùng để gọi cánh cửa sổ hình tròn, hoặc lỗ hổng trên trần của một căn nhà hình vòm (như cái chén úp) để ta nhìn ra ngoài hay lên trời. Calatrava nói rằng ông đã mượn hình ảnh một đứa bé đang thả con chim bồ câu trắng để vẽ kiểu cho The Oculus. Những vòm cong song song trắng muốt có thể xem như đôi cánh chim. Nhìn từ xa nhiều người lại cho rằng nó giống như một... bộ xương! Còn có người thì nói trông nó như chiếc phi thuyền trong phim khoa học giả tưởng. Nhưng, nói gì thì nói, một khi bước vô The Oculus lần đầu tiên hầu như ai cũng phải há hốc mồm vì kinh ngạc. Các cửa kính trên nóc được mở ra đúng ngày 11 tháng 9 cho Ánh Đạo Quang chiếu xuống Cảm giác đầu tiên là thấy mình chợt nhỏ nhoi trong cái không gian rộng lớn ấy, mặc dù chiều dài từ đầu này sang đầu kia chỉ chừng 90m. Ðó là vì không những mái nhà được xây vươn lên cao, mà sàn nhà còn nằm dưới mặt đất cả mười mấy thước. Nên dù nhìn bên ngoài ta không thấy nó cao cho lắm, bước vào trong ta mới cảm nhận được sự to lớn của nó. Kiểu xây này tựa như các sân banh hiện đại—mặt sân thấp hơn mặt đường có khi cả mấy chục thước, và cũng phần nào giống mô hình Grand Central Station tuy hiện đại hơn. Kế đến là cảm giác trôi lơ lửng trong một vùng ánh sáng chan hòa khi ta đứng nơi mỏm cầu thang de ra bên trên sảnh đường chính. Ðây là điểm vô cùng khác biệt với Grand Central, nó tạo cho ta ảo giác đang đứng trên không. Những bộ xương trắng phếu ta thấy ở bên ngoài giờ đây biến thành những chấn song khổng lồ, tạo kẽ hở cho ánh nắng len vào, vẽ lên sàn nhà những đường sáng dịu mát. Ðứng từ trên cao ngó xuống, nhìn thiên hạ qua lại vội vã như bầy kiến thợ nhỏ xíu ở dưới, du khách bỗng dưng chỉ muốn dừng chân, tựa vào lan can và thu tất cả vào tầm mắt. Hầu như người nào đến đây lần đầu cũng giơ điện thoại ra chụp cảnh này (không biết có ai vô tình làm rớt máy xuống dưới bao giờ chưa). Những người có kinh nghiệm thì dựng tri-pod lên để chụp cho căng nét hoặc để thâu time-lapse video. 9/11 Memorial với The Oculus. Kiến trúc sư Calatrava cho biết ánh sáng là yếu tố trụ cột trong bản thiết kế của ông bởi vì nó tượng trưng cho sự sống đời đời. Ông muốn The Oculus không phải chỉ là một nhà ga bình thường mà còn là một thông điệp nhân sinh, nói lên sức sống mãnh liệt của con người sau khi trải qua những cơn bão táp. Ðể nhấn mạnh điểm này, ông đã cho xây Oculus ở một độ xéo, hơi chếch với góc đường, để trục dài của nóc nhà nằm theo hướng di chuyển của mặt trời. Trên nóc ông cho lắp một dãy cửa sổ kính skylight có thể mở ra đóng vào. Mỗi năm một lần, đến 9/11, các cánh cửa sổ này sẽ được kéo mở ra. Vào đúng 10:28am—lúc South Tower sập đổ chôn theo bao sinh linh vô tội, mặt trời sẽ hiện ra, rọi xuyên nóc nhà chiếu thẳng vào bên trong The Oculus như để mang đến sự hồi sinh. Oculus trước ngày khai mạc, skylight trên nóc vẫn đóng. Ðây cũng không phải là ý tưởng gì mới lạ. Có những nền văn minh cổ xưa đã từng xây các khu mộ lớn để thờ người đã khuất. Bên trong những khu mộ này họ cũng có một khung cửa sổ nhỏ; hàng năm đến ngày Xuân-Phân hoặc Hạ-Chí lúc mặt trời lên sẽ chiếu thẳng vào mộ, đem ánh sáng đến cho người chết. Trong The Oculus, Calatrava gọi tia nắng ấy là “The Way of Light”, tạm dịch là “Ánh Ðạo Quang”. Nhưng Oculus không chỉ là nhà ga lớn thứ ba ở New York City (sau Penn Station và Grand Central), hay chỉ là trạm dừng chân cho du khách đến thăm viếng khu tưởng niệm 9/11. Bản thân Oculus còn là chỗ cho mọi người gặp gỡ, tụ tập. Nó là một “quảng trường”, đồng thời là một cái mall, nơi thiên hạ có thể ngồi uống cà phê nhìn ông đi qua bà đi lại, hoặc nếu túi tiền cho phép thì... đi shopping! Còn đối với dân thích chụp hình thì The Oculus là một địa điểm hết sức lý tưởng. Calatrava đã tạo nên rất nhiều góc cạnh độc đáo, từ ngoài nhìn vô, từ trong nhìn ra, từ trên nhìn xuống, từ dưới nhìn lên... Ðã vậy, các mảng ánh sáng cứ thay đổi liền liền theo hướng mặt trời, cho ta vô số cơ hội để thử nghiệm và... thử tài. Nghe nói ban đêm nơi này cũng đẹp lắm, nhưng rất tiếc chưa có dịp nhìn thấy tận mắt. Oculus nhìn từ tầng giữa, với hàng quán dọc hai bên. Ảnh: Daniel Jones Trang web Trip Advisor chấm điểm The Oculus 5 sao, là địa điểm ai đến New York cũng nên ghé qua một lần cho biết. Vì là một trung điểm trong hệ thống Subway chằng chịt của New York và New Jersey nên có rất nhiều cách để đến The Oculus mà không cần phải gọi taxi hay bác U bờ. Bạn nào chưa đi nên thử làm một chuyến; còn bạn nào đi rồi, nếu có hình nhớ post lên trang Facebook của báo Trẻ cho bà con coi ké với nhé! Ian Bùi Nguồn: baotreonline.com