Trong những năm đầu tân thiên niên kỷ có cuộc tranh luận dữ dội về “khoa tạo bào thai có ba -cha- mẹ” (The science of three-parent embryos) nổ ra ở Âu Mỹ. Ở Anh đã công nhận tiến trình này nhưng hiện chiến trường chưa phân thắng bại ở Mỹ dù cơ quan FDA của Mỹ đầu năm 2016 đã khuyến cáo quốc hội Mỹ nên chấp nhận phương pháp tạo dựng bào thai mới mẻ này với mục tiêu cứu bệnh nhi mắc bệnh di truyền từ trứng của người mẹ.
Kỹ thuật trên mở ra tương lai lạc quan: trứng của những bà mẹ có khuyết tật có thể sinh ra hàng ngàn những đứa trẻ khó nuôi dưỡng như ở Anh, sẽ tránh được nguy cơ này. Hơn nữa, viễn ảnh không xa, cha mẹ có thể nhờ kỹ thuật “cải tạo trứng” hy vọng có những đứa con thông minh tuấn tú như mong ước.
Mới đây, nguồn tin truyền thông 27 tháng 9, 2016 cho biết đứa bé đầu tiên có “ba-cha-mẹ” ra đời ở Mexico. Tờ MailOnline, Independent, để ra tít lớn để ca tụng thành tựu này, và cho biết bé thơ ra đời nhờ một toán chuyên khoa sản của Mỹ nhưng thực hiện ở Mexico vì ở Mỹ khoa này chưa được chấp nhận. Trưởng nhóm nghiên cứu là Bs. John Zhang của New Hope Fertility Center, một dưỡng đường chuyên về sinh nở ở New York, ôm đứa bé đầu tiên do ba–cha- mẹ sinh ra trong tay để giới thiệu với báo chí.
Tin tức ban đầu cho biết, đứa bé có tên là Abrahim Hassan, mới được năm tháng, mang DNA của cả cha lẫn mẹ nhưng cũng thêm một phần nhỏ DNA của một phụ nữ hiến tặng.
Giống như những đứa trẻ khác, em bé này mang gene di truyền của cả cha và mẹ ruột cùng mã (code) gene di truyền của một người hiến tặng khác. Mã gene phụ này có tác dụng giúp em bé ngăn chặn căn bệnh nan y gây ra bởi một gene xấu của mẹ.
Em bé đã ra đời cách đây 5 tháng, tuy nhiên đến giờ thông tin về bé mới được công bố rộng rãi.
Quá trình kết hợp gene được tiến hành bởi nhóm bác sĩ Mỹ và thực hiện tại Mexico – nơi pháp luật chưa cấm việc kết hợp các mã gene di truyền. Hiện kỹ thuật gây tranh cãi này mới chỉ được công nhận hợp pháp tại Anh.
“Đây là một dấu mốc quan trọng trong ngành khoa học. Bởi nó đã chứng tỏ rằng việc sử dụng yếu tố di truyền của một người hiến tặng có thể giúp em bé tránh được bệnh tật”, John Zhang, người đứng đầu nhóm bác sĩ Mỹ cho biết.
Được biết có một cặp vợ chồng người Jordan còn trong tuổi sinh nở nhưng bà mẹ đã mất 2 người con – một em bé 6 tuổi và một em bé 8 tháng chỉ vì hội chứng Leigh.
Leigh là hội chứng thế nào? Nó là một hội chứng rối loạn thần kinh nghiêm trọng, trong đó hệ thống thần kinh bị tấn công khiến sự phát triển về thể chất và tinh thần của trẻ bị ức chế. Trẻ em mắc bệnh này thông thường sẽ chỉ sống đến khoảng 3 tuổi và sẽ qua đời do bế tắc hô hấp.
Nguyên nhân gây bệnh, các bác sĩ phát hiện ra trong trứng của người mẹ có “ty lạp thể hư hỏng” (damaged mitochondria) có thể gây ra căn bệnh Leigh.
Sau khi mất con, vì quá tuyệt vọng, cặp này đã tìm đến bác sĩ Zhang để được áp dụng phương pháp thụ thai mới.
Theo đó, trứng của người mẹ được loại bỏ ty lạp thể hư hỏng và được thay bằng ty lạp thể khỏe mạnh của trứng hiến tặng. Trứng này được thụ tinh với tinh trùng của cha em bé để tạo thành phôi.
Vì liên quan đến việc thay đổi gene con người nên phương pháp này vẫn đang gây tranh cãi ở nhiều nước trên thế giới. Bên cạnh mặt tích cực, Bs Zhang cũng cảnh báo về mặt tiêu cực của phương pháp này. Bởi những cặp cha mẹ có thể sẽ muốn thay đổi DNA của một đứa trẻ chưa sinh ra chỉ để đứa trẻ ấy trở nên đẹp và giỏi giang hơn.