TRUNG HỌC DUY TÂN - PHAN RANG :: Xem chủ đề - NGUYỄN CÔNG TRỨ
TRUNG HỌC DUY TÂN - PHAN RANG TRUNG HỌC DUY TÂN - PHAN RANG
Nơi gặp gỡ của các Cựu Giáo Sư và Cựu Học Sinh Phan Rang - Ninh Thuận
 
 Trang BìaTrang Bìa   Photo Albums   Trợ giúpTrợ giúp   Tìm kiếmTìm kiếm   Thành viênThành viên   NhómNhóm   Ghi danhGhi danh 
Kỷ Yếu  Mục Lục  Lý lịchLý lịch   Login để check tin nhắnLogin để check tin nhắn   Đăng NhậpĐăng Nhập 

NGUYỄN CÔNG TRỨ

 
Gửi bài mới   Trả lời chủ đề này    TRUNG HỌC DUY TÂN - PHAN RANG -> TÌM HIỂU VĂN HỌC
Xem chủ đề cũ hơn :: Xem chủ đề mới hơn  
Người Post Đầu Thông điệp
MAI THO



Ngày tham gia: 20 Apr 2011
Số bài: 7284

Bài gửiGửi: Tue Sep 13, 2011 3:27 pm    Tiêu đề: NGUYỄN CÔNG TRỨ




NGUYỄN CÔNG TRỨ
Về Đầu Trang
MAI THO



Ngày tham gia: 20 Apr 2011
Số bài: 7284

Bài gửiGửi: Tue Sep 13, 2011 3:43 pm    Tiêu đề: VIỆT SỬ CA - TÂM THƠ NGÔ NGUYỄN TRẦN - KHÁNH DUY

Về Đầu Trang
MAI THO



Ngày tham gia: 20 Apr 2011
Số bài: 7284

Bài gửiGửi: Tue Sep 13, 2011 3:49 pm    Tiêu đề: Chí Làm Trai - Nguyễn Công Trứ


Chí Làm Trai
Nguyễn Công Trứ

Vòng trời đất dọc ngang, ngang dọc.
Nợ tang bồng (1) vay trả, trả vay.
Chí làm trai Nam, Bắc, Đông, Tây,
Cho phỉ sức vẫy vùng trong bốn bể.
Nhân sinh tự cổ thùy vô tử,
Lưu thủ đan tâm chiếu hãn thanh. (2)
Đã chắc rằng ai nhục ai vinh,
Mấy kẻ biết anh hùng khi vị ngộ.
Cũng có lúc mưa dồn sóng vỗ,
Quyết ra tay buồm lái với cuồng phong.
Chí những toan xẻ núi lấp sông,
Làm nên tiếng anh hùng đâu đấy tỏ.
Đường mây rộng thênh thênh cử bộ,
Nợ tang bồng trang trắng, vỗ tay reo
Thảnh thơi thơ túi rượu bầu.



1.Tang bồng: từ "tang bồng hồ thỉ" -- cung bằng gỗ dâu, tên bằng cỏ bồng. Theo Lễ Kinh: cha mẹ mới sinh con trai, lấy cung tên bằng gỗ dâu và tên bằng cỏ bồng treo ở ngoài cửa, có ý mong cho con mình sau này lấy cung tên làm nên sự nghiệp vang thiên hạ.

2. Hai câu thơ trong bài Quá Linh Đinh Dương của Văn Thiên Tường đời Tống. Người ở đời chẳng ai mà không chết, phải làm sao lưu lại tấm lòng son soi trong sử xanh.


Được sửa bởi MAI THO ngày Tue Sep 13, 2011 4:52 pm; sửa lần 2.
Về Đầu Trang
MAI THO



Ngày tham gia: 20 Apr 2011
Số bài: 7284

Bài gửiGửi: Tue Sep 13, 2011 4:30 pm    Tiêu đề: Chí Nam Nhi - Nguyễn Công Trứ

Chí Nam Nhi
Nguyễn Công Trứ

Thông minh nhất nam tử
Yêu vi thiên hạ kỳ
Trót sinh ra thì phải có chi chi,
Chẳng lẽ tiêu lưng ba vạn sáu.
Đố kỷ sá chi con tạo,
Nợ tang bồng quyết trả cho xong.
Đã xông pha bút trận, thì gắng gỏi kiếm cung,
Cho rõ mặt tu mi nam tử.
Trong vũ trụ đã đành phận sự,
Phải có danh mà đối với núi sông.
Đi không, chẳng lẽ về không?
Về Đầu Trang
MAI THO



Ngày tham gia: 20 Apr 2011
Số bài: 7284

Bài gửiGửi: Tue Sep 13, 2011 4:35 pm    Tiêu đề: Kẻ Sĩ - Nguyễn Công Trứ

Kẻ Sĩ
Nguyễn Công Trứ

Tước hữu ngũ sĩ cư kỳ liệt,
Dân hữu tứ sĩ vi chi tiên.(1)
Có giang sơn thì sĩ đã có tên,
Từ Chu Hán, vốn sĩ này là quý.


Miền hương đảng đã khen rằng hiếu nghị,
Đạo lập thân phải giữ lấy cương thường.
Khí hạo nhiên chí đại, chí cương,
So chính khí đã đầy trong trời đất.


Lúc vị ngộ hối tàng nơi bồng tất, (2)
Hiêu hiêu nhiên điếu Vị, canh Sằn. (3)
Xe bồ luân (4) dầu chưa gặp Thang, Văn,
Phù thế giáo một vài câu thanh nghị.


Cầm chính đạo để tịch tà, cự bí,
Hồi cuồng lan nhi chướng bách xuyên. (5)
Rồng mây khi gặp hội ưa duyên
Đem quách cả sở tồn làm sở dụng.


Trong lang miếu, ra tài lương đống,
Ngoài biên thùy rạch mũi can tương.
Làm sao cho bách thế lưu phương,
Trước là sĩ sau là khanh tướng.


Kinh luân khởi tâm thượng,
Binh giáp tàng hung trung.
Vũ trụ chi gian giai phận sự,
Nam nhi đáo thử thị hào hùng. (6)


Nhà nước yên mà sĩ được thung dung,
Bấy giờ sĩ mới tìm ông Hoàng Thạch. (7)


Năm ba chú tiểu đồng lếch thếch,
Tiêu dao nơi hàn cốc, thanh sơn,
Nào thơ, nào rượu, nào địch, nào đờn,
Đồ thích chí chất đầy trong một túi.
Mặc ai hỏi, mặc ai không hỏi tới,
Gẩm việc đời mà ngắm kẻ trọc thanh,
Này này sĩ mới hoàn danh.


1. Tước có năm bậc thì sĩ cũng dự vào; dân có bốn nghề thì sĩ đứng đầu tiên.

2. Bồng tất: tên hai loại cỏ; cả câu chỉ chốn thảo dã kẻ sĩ ẩn thân lúc chưa gặp thời.

3. Điếu Vị: tích Lã Vọng xưa ngồi câu bên sông Vị; canh Sằn: tích Y Doãn xưa làm ruộng ở đất Sằn.

4. Bồ luân: xe nhà vua thường dùng để đi rước người hiền về giúp nước.

5. Ngăn sóng dữ để giữ trăm dòng sông.

6. Việc chính trị đã định sẵn trong lòng; Việc giáp binh đã sắp sẵn trong bụng; Việc đời đều coi là phận sự của mình; Làm trai như thế mới đáng mặt hào hùng.

7. Hoàng Thạch: tức Hoàng Thạch Công. Cuối đời nhà Tần, Trương Lương đi chơi ở đất Hạ Bì, đến Dĩ Kiều gặp ông già trao cho quyển Binh Thư Tam Lược mà dặn: "Đọc kỹ sách này sau có thể bình thiên hạ. Sau 13 năm nhà ngươi đến núi Cốc Thành, nếu thấy hòn đá vàng thì biết là ta đấy !"(Vì thế sau này người đời tôn ông lão là Hoàng Thạch Công). Đúng như lời dặn của ông, Trương Lương sau này cố công lớn trong việc giúp Lưu Bang lập nên nhà Hán


Được sửa bởi MAI THO ngày Tue Sep 13, 2011 4:50 pm; sửa lần 1.
Về Đầu Trang
MAI THO



Ngày tham gia: 20 Apr 2011
Số bài: 7284

Bài gửiGửi: Tue Sep 13, 2011 4:45 pm    Tiêu đề: Phận Sự Làm Trai - Nguyễn Công Trứ

Phận Sự Làm Trai
Nguyễn Công Trứ

Vũ trụ chức phận nội (1)
Đấng trượng phu một túi kinh luân.(2)
Thượng vị đức, hạ vị dân, (3)
Sắp hai chữ "quân, thân" mà gánh vác,
Có trung hiếu nên đứng trong trời đất
Không công danh thà nát với cỏ cây.
Chí tang bồng hồ thỉ (4) dạ nào khuây,
Phải hăm hở ra tài kinh tế (5)
Người thế trả nợ đời là thế
Của đồng lần thiên hạ tiêu chung,
Hơn nhau hai chữ anh hùng.


1.Chức phận mình ở trong vũ trụ.

2. Kinh luân: Trong việc kéo tơ, lấy tơ chia ra gọi là kinh, hợp những sợi tơ lại mà se thì gọi là luân (chỉ những người giỏi việc chính trị).

3.Trên vì người có đức (tức vua), dưới vì dân hưng lợi.

4. Tang bồng hồ thỉ: cung bằng gỗ dâu, tên bằng cỏ bồng. Theo Lễ Kinh: cha mẹ mới sinh con trai, lấy cung tên bằng gỗ dâu và tên bằng cỏ bồng treo ở ngoài cửa, có ý mong cho con mình sau này lấy cung tên làm nên sự nghiệp vang thiên hạ.

5.Kinh tế: từ cụm từ kinh bang tế thế -- giúp nước cứu đời.
Về Đầu Trang
MAI THO



Ngày tham gia: 20 Apr 2011
Số bài: 7284

Bài gửiGửi: Tue Sep 13, 2011 5:04 pm    Tiêu đề: Bài Ca Ngất Ngưởng - Nguyễn Công Trứ

Bài Ca Ngất Ngưởng
Nguyễn Công Trứ

Vũ trụ nội mạc phi phận sự
Ông Hy Văn tài bộ đã vào lồng
Khi Thủ khoa, khi Tham tán, khi Tổng đốc Đông
Gồm thao lược đã nên tay ngất ngưởng
Lúc bình Tây, cờ đại tướng
Có khi về Phủ doãn Thừa Thiên
Đô môn giải tổ chi niên
Đạc ngựa bò vàng đeo ngất ngưởng
Kìa núi nọ phau phau mây trắng
Tay kiếm cung mà nên dạng từ bi
Gót tiên theo đủng đỉnh một đôi dì
Bụt cũng nực cười ông ngất ngưởng
Được mất dương dương người tái thượng
Khen chê phơi phới ngọn đông phong
Khi ca, khi tửu, khi cắc, khi tùng
Không Phật, không tiên, không vướng tục
Chẳng Trái, Nhạc cũng vào phường Hàn, Phú
Nghĩa vua tôi cho vẹn đạo sơ chung
Trong triều ai ngất ngưởng như ông !
Về Đầu Trang
MAI THO



Ngày tham gia: 20 Apr 2011
Số bài: 7284

Bài gửiGửi: Tue Sep 13, 2011 5:09 pm    Tiêu đề: Đi Thi Tự Vịnh - Nguyễn Công Trứ

Đi Thi Tự Vịnh
Nguyễn Công Trứ

Đi không há lẽ trở về không ?
Cái nợ cầm thư phải trả xong.
Rắp mượn điền viên vui tuế nguyệt
Dở đem thân thế hẹn tang bồng.
Đã mang tiếng ở trong trời đất
Phải có danh gì với núi sông.
Trong cuộc trần ai, ai dễ biết
Rồi ra mới rõ mặt anh hùng.
Về Đầu Trang
MAI THO



Ngày tham gia: 20 Apr 2011
Số bài: 7284

Bài gửiGửi: Tue Sep 13, 2011 5:39 pm    Tiêu đề: Vịnh Cảnh Nghèo - Nguyễn Công Trứ

Vịnh Cảnh Nghèo
Nguyễn Công Trứ

Chẳng phải rằng ngây, chẳng phải đần,
Bởi vì nhà khó hoá bần thần.
Mấy đời thầy kiện mà thua mẹo,
Nghĩ phận thằng nghèo phải biết thân.
Số khá bĩ rồi thời lại thái,
Cơ thường đông hết lại sang xuân.

Trời đâu riêng khó cho ta mãi,
Vinh nhục dù ai cũng một lần.
Về Đầu Trang
MAI THO



Ngày tham gia: 20 Apr 2011
Số bài: 7284

Bài gửiGửi: Tue Sep 13, 2011 5:45 pm    Tiêu đề: Than nghèo - Nguyễn Công Trứ

Than Nghèo
Nguyễn Công Trứ

Chửa chán ru mà quấy mãi đây,
Nợ nần dan díu mấy năm nay.
Mang danh tài sắc cho nên nợ,
Quen thói phong lưu hóa phải vay.
Quân tử lúc cùng thêm thẹn mặt,
Anh hùng khi gắp cũng khoanh tay.
Còn trời, còn đất, còn non nước
Có lẽ ta đâu mãi thế này ?
*
Có lẽ ta đâu mãi thế này,
Non sông lẩn thẩn mấy thu chầy.
Đã từng tắm gội ơn mưa móc,
Cũng phải xênh xang hội gió mây.
Hãy quyết phen này xem thử đã
Song còn tuổi trẻ chịu chi ngay ?
Xưa nay xuất xử thường hai lối,
Mãi thế rồi ta sẽ tính đây.
*
Mãi thế rồi ta sẽ tính đây,
Điền viên thú nọ vẫn xưa nay.
Giang hồ bạn lứa câu tan hợp
Tùng cúc anh em cuộc tỉnh say.
Tòa đá Khương Công (1) đôi khóm trúc,
Áo xuân Nghiêm Tử (2) một vai cày
Thái bình vũ trụ càng thong thả,
Chẳng lợi danh gì lại hóa hay.
*
Chẳng lợi danh gì lại hóa hay,
Chẳng gì phiền lụy chẳng ai rầy.
Ngoài vòng cương tỏa chân cao thấp,
Trong thú yên hà mặc tỉnh say
.
Liếc mắt coi chơi người lớn bé
Vểnh râu bàn những chuyện xưa nay.
Của trời trăng gió kho vô tận,
Cầm hạc (3) tiêu dao đất nước này.


*
(1) Khương Công 姜公: tức Khương Thượng (còn được gọi là Khương Tử Nha, Lã Thượng, Lã Vọng) thường ngồi câu ở bến sông Vị trước khi ra giúp vua Chu Văn Vương. (2) Nghiêm Tử 嚴子: tức Nghiêm Tử Lăng, người đời Đông Hán, đi cày ruộng ở núi Phú Xuân. Vua Hán Quang Vũ mời ra làm quan nhưng ông từ chối. (3) Cầm hạc 琴鶴: cây đàn và chim hạc, thú tiêu khiển của người lánh đời thích tiêu dao.
Về Đầu Trang
MAI THO



Ngày tham gia: 20 Apr 2011
Số bài: 7284

Bài gửiGửi: Tue Sep 13, 2011 5:54 pm    Tiêu đề: Cây Thông - Nguyễn Công Trứ

Cây Thông
Nguyễn Công Trứ

Ngồi buồn mà trách ông xanh,
Khi vui muốn khóc, buồn tênh lại cười.
Kiếp sau xin chớ làm người,
Làm cây thông đứng giữa trời mà reo.
Giữa trời vách đá cheo leo,
Ai mà chịu rét thì trèo với thông.
Về Đầu Trang
MAI THO



Ngày tham gia: 20 Apr 2011
Số bài: 7284

Bài gửiGửi: Tue Sep 13, 2011 5:59 pm    Tiêu đề: Vịnh Nhân Sinh - Nguyễn Công Trứ

Vịnh Nhân Sinh
Nguyễn Công Trứ

Ôi, nhân sinh là thế ấy,
Như bóng đêm, như mây nổi, như gió thổi, như chiêm bao.
Ba mươi năm hưởng thụ biết chừng nào,
Vừa tỉnh giấc nồi kê chưa chín.
物 態 莫 窮 雲 變幻
Vật thái mạc cùng vân biến huyễn,
世 途 無 慮 水 盈虛
Thế đồ vô lự thủy doanh hư. (1)
Cái hình hài đã chắc thiệt chưa?
Mà lẽo đẽo khóc sầu rứa mãi.
Trời đất hỡi có hình có hoại,
Ỷ chi chi mà chắc chắn chi chi?
Cuộc làm vui liệu phải kịp thì.
Khi đắc chí lại có khi thất chí.
Trông đó đó hãy suy cho kỹ,
Dầu xưa nay nào có trừ ai.
Có tài mà cậy chi tài.

*
(1) Tình trạng của sự vật thay đổi không ngừng như mây; đường đời lên xuống, đầy vơi như nước
Về Đầu Trang
MAI THO



Ngày tham gia: 20 Apr 2011
Số bài: 7284

Bài gửiGửi: Tue Sep 13, 2011 6:04 pm    Tiêu đề: Vịnh Thúy Kiều - Nguyễn Công Trứ

Vịnh Thúy Kiều
Nguyễn Công Trứ

Đã biết má hồng thời phận bạc,
Trách Kiều nhi chưa vẹn tấm lòng vàng.
Chiếc quạt, thoa đành phụ nghĩa Kim lang,
Nặng vì hiếu, nhẹ vì tình thì cũng phải.
Từ Mã Giám Sinh cho đến chàng Từ Hải,
Cánh hoa tàn đem bán lại chốn thanh lâu,
Bấy giờ Kiều còn hiếu vào đâu,
Mà bướm chán ong chường cho đến thế !
Bạc mệnh chẳng lầm người tiết nghĩa,
Đoạn trường cho đáng kiếp tà dâm.
Bán mình trong bấy nhiêu năm,
Đố đem chữ hiếu mà lầm được ai !
Nghĩ đời mà ngán cho đời.
Về Đầu Trang
MAI THO



Ngày tham gia: 20 Apr 2011
Số bài: 7284

Bài gửiGửi: Tue Sep 13, 2011 6:07 pm    Tiêu đề: Già Cưới Nàng Hầu - Nguyễn Công Trứ

Già Cưới Nàng Hầu
Nguyễn Công Trứ

Trẻ tạo hóa ngẩn ngơ lắm việc,
Già Nguyệt ông cắc cớ trêu nhau.
Kià những người mái tuyết đã phau phau,
Run rẩy kẻ tơ đào còn manh mảnh.
Trong trướng gấm ngọn đèn hoa nhấp nhánh,
Nhất tọa lê hoa áp hải đường.
Từ đây là tạc đá, nghi vàng.
Bởi đâu trước lựa tơ, chắp chỉ.
Tân nhân dục vấn lang niên kỷ,
Ngũ thập niên tiền nhị thập tam.
Tình đã chung lứa cũng phải vam,
Suốt kim cổ lấy làm phận sự,
Trong trần thế duyên duyên, nợ nợ,
Duyên cũng đành mà nợ cũng đành.
Xưa nay mấy kẻ đa tình,
Lão Trần là một với mình là hai.
Càng già, càng dẻo, càng dai !
Về Đầu Trang
MAI THO



Ngày tham gia: 20 Apr 2011
Số bài: 7284

Bài gửiGửi: Tue Sep 13, 2011 6:11 pm    Tiêu đề: Vịnh Tiền Xích Bích - Nguyễn Công Trứ

Vịnh Tiền Xích Bích
Nguyễn Công Trứ

Mưỡu:
Gió trăng chứa một thuyền đầy,
Của kho vô tận biết ngày nào vơi ? (1)
Nói:
Ông Tô tử (2) qua chơi Xích Bích, (3)
Một con thuyền với một túi thơ.
Gió hiu hiu mặt nước như tờ,
Trăng chênh chếch đầu non mới ló.
Thuyền một lá xông ngang ghềnh bạch lộ, (4)
Buông chèo hoa len lỏi giữa sơn cương.
Ca rằng: quế trạo hề lan tương,
Kích không minh hề tố lưu quang,
Diểu diểu hề dư hoài
Vọng mỹ nhân hề thiên nhất phương. (5)
Người ỷ ca (6) réo rắt khúc cung thương,
Tiếng tiêu lẫn tiếng ca vang mặt nước.
Sực nhớ kẻ cầm ngang giáo vịnh câu thơ thuở trước (7)
Nghĩ sự đời thêm cảm nỗi phù du. (8)
Đành hay trời đất dành cho
Hai kho phong nguyệt nghìn thu hãy còn.
Còn trời còn nước còn non.


*
(1) Lấy ý từ bài Tiền Xích Bích Phú của Tô Thức (xem chú thích (2) ở dưới): Duy giang thượng chi thanh phong, dữ sơn gian chi minh nguyệt, thử tạo vật chi vô tận tạng, nhi ngô dữ tử chi sở cộng thích (Chỉ có gió mát ở trên sông, trăng sáng ở sườn núi là kho vô tận của tạo vật mà ta với ngươi cùng thích). (2) Tô tử: tức Tô Thức hay Tô Đông Pha đời nhà Tống, một trong Bát Đại Gia của văn chương Trung Quốc, thường hay cùng bạn thả thuyền chơi trên sông Xích Bích. Ông là tác giả của hai bài phú nổi tiếng Tiền và Hậu Xích Bích Phú. (3) Xích Bích: tên khúc sông nay ở huyện Gia Ngư tỉnh Hồ Bắc, Trung Quốc. Xưa vào thời Tam Quốc, tướng Đông Ngô là Chu Du mượn gió do Gia Cát Lượng cầu, dùng hỏa công phá tan hơn 80 vạn quân Tào Tháo ở đây. Tương truyền các sườn núi đá ở đây bị lửa đốt nên đỏ rực lên, người đời sau gọi là Xích Bích. (4) bạch lộ: sương trắng. (5) Chèo quế sào lan; Đập bóng sáng chèo ngược sóng lên; Nao nao lòng ta; Nhớ mỹ nhân ở một phương trời. (6) ỷ ca: dựa vào bài hát mà họa lại. (7) Tác giả nhắc chuyện năm xưa trên sông Xích Bích, gặp đêm thu trăng sáng, Tào Tháo uống rượu say rồi cầm giáo ra đứng ở đầu thuyền mà hát; bài hát có ý coi thường thiên hạ. (8) phù du: con vờ, sống trên mặt nước, sớm nở chiều chết. Từ sách của Trang tử: «phù du triêu sinh mộ tử». Ngày nay người ta thường dùng để ám chỉ những gì hư ảo, thoáng có thoáng không ở trên đời.
Về Đầu Trang
MAI THO



Ngày tham gia: 20 Apr 2011
Số bài: 7284

Bài gửiGửi: Tue Sep 13, 2011 6:14 pm    Tiêu đề: Vịnh Hậu Xích Bích - Nguyễn Công Trứ

Vịnh Hậu Xích Bích
Nguyễn Công Trứ

Sông Xích Bích vừng trăng sáng tỏ,
Ông Tô tìm thú cũ dạo chơi.
Bóng quang âm (1) nào đã mấy mươi,
Mà non nước xui nên lòng cảm kích.
Thi thành nhất bức thiên sơn tịch
Cô hạc hoành giang lược tiểu chu. (2)
Suốt năm canh bên gối mơ hồ,
Chiếc thuyền luống đi về trong bóng nguyệt.
Khách cười nói hỏi tên gì chẳng biết,
Liếc trông ra nào thấy đâu nào.
Ấy người hay hạc xinh sao.


*
(1) quang âm: ánh sáng và bóng tối của ngày đêm, tức thời gian. (2) Xong một bài thơ nghìn dãy núi lặng im; Ngang sông một con chim hạc lẻ loi vượt qua chiếc thuyền con.
Về Đầu Trang
MAI THO



Ngày tham gia: 20 Apr 2011
Số bài: 7284

Bài gửiGửi: Tue Sep 13, 2011 6:19 pm    Tiêu đề: Chữ Tình - Nguyễn Công Trứ

Chữ Tình
Nguyễn Công Trứ

Mưỡu:
Chữ tình là chữ chi chi,
Dẫu chi chi cũng chi chi với tình.
Sầu ai lấp cả vòm trời,
Biết chăng chăng biết hỡi người tình chung ?
Nói:
Đa tình là dở,
Đã mắc vào đố gỡ cho ra !
Khéo quấy người một cái tinh ma,
Trói buộc kẻ hào hoa biết mấy !
Đã gọi người nằm thiên cổ dậy,
Lại đưa hồn lúc ngũ canh đi.
Nực cười thay lúc phân kỳ,
Trông chẳng nói, xiết bao nhiêu biệt lệ.
Tình huống ấy dẫu bút thần khôn vẽ,
Càng tài tình càng ngốc, càng si.
Cái tình là cái chi chi ?
Về Đầu Trang
MAI THO



Ngày tham gia: 20 Apr 2011
Số bài: 7284

Bài gửiGửi: Tue Sep 13, 2011 6:23 pm    Tiêu đề: Sầu Tình - Nguyễn Công Trứ

Sầu Tình
Nguyễn Công Trứ

Sầu ai lấp cả vòm trời,
Biết chăng chẳng biết hỡi người tình chung?
Xuân sầu mang mang tắc thiên địa,
Giống ở đâu: vô ảnh vô hình
Cứ tò mò quanh quẩn bên mình.
Khiến ngẩn ngẩn ngơ ngơ đủ chứng.
Hỏi trăng gió gió trăng hờ hững,
Ngắm cỏ hoa hoa cỏ ngậm ngùi,
Gươm đoạn sầu, thơ trục muộn đủ rồi,
Còn lẽo đẽo vô trung sinh hữu.
欲破 愁 城 須 用 酒
Dục phá sầu thành tu dụng tửu,
醉自 醉 倒 愁 自 愁
Tuý tự tuý đảo, sầu tự sầu.(1)
Rượu với sầu như gió mã ngưu,
Trong lai láng biết tránh đâu cho khỏi?
Càng tài tử càng nhiều tình trái,
Cái sầu kia theo hình ấy mà ra,
Mua sầu lại kẻ hào hoa.


****************************************


Tương Tư
Nguyễn Công Trứ


Tương tư không biết cái làm sao,
Muốn vẽ mà chơi vẽ được nào ?
Lúc đứng, khi ngồi, khi nói chuyện,
Lúc say, lúc tỉnh, lúc chiêm bao.
Trăng soi trước mặt ngờ chân bước,
Gió thổi bên tai ngỡ miệng chào.
Một nước một non người một ngả,
Tương tư không biết cái làm sao ?


Được sửa bởi MAI THO ngày Tue Sep 13, 2011 6:55 pm; sửa lần 1.
Về Đầu Trang
MAI THO



Ngày tham gia: 20 Apr 2011
Số bài: 7284

Bài gửiGửi: Tue Sep 13, 2011 6:27 pm    Tiêu đề: Gánh Gạo Đưa Chồng - Nguyễn Công Trứ

Gánh Gạo Đưa Chồng
Nguyễn Công Trứ

Mưỡu
Con cò lặn lội bờ sông
Gánh gạo đưa chồng tiếng khóc nỉ non. (1)
Nói
鷺 亦 羽 蟲 中 之 一
Lộ diệc vũ trùng trung chi nhất, (2)
Thương cái cò lặn lội bờ sông,
Tiếng nỉ non gánh gạo đưa chồng,
Ngoài nghìn dặm, một trời, một nước.
Trông bóng nhạn, bâng khuâng từng bước,
Nghe tiếng quyên, khắc khoải năm canh.
Nghĩa tép tôm ai nỡ dứt tình,
Ơn thủy thổ phải đền cho vẹn sóng,
Trường tên đạn, xin chàng bảo trọng.
Thiếp lui về nuôi cái cùng con.
Cao Bằng cách trở nước non,
Mình trong trắng có quỉ thần a hộ.
Sức bay nhảy một phen năng nỏ
Đá Yên Nhiên (3) còn đó chẳng mòn,
Đồng hưu rạng chép thẻ son, (4)
Chàng nên danh giá, thiếp còn trẻ trung.
Yêu nhau khăng khít giải dồng.


*
(1) Tương truyền Nguyễn Công Trứ làm bài này cho các cô đầu hát để khích lệ quân sĩ khi ông đi đánh Nùng Văn Vân ở Cao Bằng. Hai câu mưỡu lấy từ ca dao: «Cái cò lặn lội bờ sông, Gánh gạo đưa chồng tiếng khóc nỉ non. Nàng về nuôi cái cùng con, Để anh đi trẩy nước non Cao Bằng.» (2) Con cò cũng là một loài có lông có cánh. (3) Yên Nhiên 燕然: tên núi nay ở Mông Cổ. Tướng Hán là Đậu Hiến sau khi phá xong quân Hung Nô, đi ngang qua Yên Nhiên lên núi bạt đá đục bia, kể uy đức vua Hán và ghi công thắng trận. (4) Đồng hưu: cùng vui với nước. Thẻ son: thẻ ghi công các công thần thường để ở Tôn miếu.
Về Đầu Trang
MAI THO



Ngày tham gia: 20 Apr 2011
Số bài: 7284

Bài gửiGửi: Tue Sep 13, 2011 6:31 pm    Tiêu đề: Chơi Xuân Kẻo Hết Xuân Đi - Nguyễn Công Trứ

Chơi Xuân Kẻo Hết Xuân Đi
Nguyễn Công Trứ

Gẫm cho kỹ: bất nhân là tạo vật,
Đã sinh người lại hạn lấy năm.
Kể chi thằng lên bẩy, đứa lên năm,
Dẫu ba vạn sáu ngàn ngày là mấy chốc.
Lại mang tiếng lợi danh vinh nhục,
Cuộc đời kia lắm lúc bi hoan.
E đến khi hoa rữa trăng tàn,
Xuân, một khắc dễ ngìn vàng đổi chác.
細 推 物 理 須 行樂
Tế suy vật lý tu hành lạc,
安 用 浮 名 絆 此身
An dụng phù danh bạn thử thân.(1)
Song bất nhân mà lại chí nhân,
Hạn lấy tuổi để mà chơi lấy.
Cuộc hành lạc bao nhiêu là lãi đấy,
Nếu không chơi thiệt ấy ai bù?
Nghề chơi cũng lắm công phu.


*
(1) Suy nghĩ kỹ lý lẽ của sự vật thì hãy nên vui chơi; sao lại lấy hư danh ràng buộc lấy thân?
Về Đầu Trang
MAI THO



Ngày tham gia: 20 Apr 2011
Số bài: 7284

Bài gửiGửi: Tue Sep 13, 2011 6:38 pm    Tiêu đề: Cầm Kỳ Thi Tửu - Nguyễn Công Trứ

Cầm kỳ thi tửu
Nguyễn Công Trứ
Bài 1

Trời đất cho ta một cái tài
Giắt lưng dành để tháng ngày chơi
Dở duyên với rượu khôn từ chén
Trót nợ cùng thơ phải chuốt lời
Cờ sẵn bàn son xe ngựa đó
Đàn còn phím trúc tính tình đây
Ai say, ai tỉnh, ai thua được
Ta mặc ta mà ai mặc ai!




Cầm Kỳ Thi Tửu
Nguyễn Công Trứ
Baì 2

Đường ăn chơi mỗi vẻ mỗi hay,
Đàn năm cung réo rắt tính tình dây,
Cờ đôi nước rập rình xe ngựa đó.
Thơ một túi phẩm đề câu nguyệt lộ, (1)
Rượu ba chung tiêu sái cuộc yên hà. (2)
Thú xuất trần, tiên vẫn là ta,
Sánh Hoàng Thạch (3), Xích Tùng (4), ờ cũng đáng !
琴 思 瀟 然 棋 思 爽
Cầm tứ tiêu nhiên, kỳ tứ sảng,
詩 懷 樂 矣 酒 懷 濃
Thi hoài lạc hĩ, tửu hoài nồng. (5)
Một chữ nhàn giá lại đáng muôn chung
Người ở thế dẫu trăm năm là mấy.
Sách có chữ «nhân sinh thích chí» (6)
Đem ngàn vàng chác lấy chuyện cười,
[u]Chơi cho lịch mới là chơi,
Chơi cho đài các, cho người biết tay.
Tài tình dễ mấy xưa nay


*
(1) Phẩm đề: phê bình. Nguyệt lộ: trăng và hạt móc. (2) Tiêu sái: phóng khoáng. Yên hà: khói ráng, ý nói cảnh đẹp của đời ẩn dật. (3) Hoàng Thạch: tức Hoàng Thạch Công. Cuối đời nhà Tần, Trương Lương đi chơi ở đất Hạ Bì, đến Dĩ Kiều gặp ông già trao cho quyển Binh Thư Tam Lược mà dặn: «Đọc kỹ sách này sau có thể bình thiên hạ. Sau 13 năm nhà ngươi đến núi Cốc Thành, nếu thấy hòn đá vàng thì biết là ta đấy !» Đúng như lời dặn của tiên ông, Trương Lương sau này giúp Lưu Bang lập nên nhà Hán. (4) Xích Tùng: tức Xích Tùng Tử. Theo Liệt Tiên truyện, Xích Tùng Tử sống đời vua Thần Nông, sau đắc đạo thành tiên. (5) Cung đàn hay, nước cờ sáng suốt; Lòng thơ vui, tính rượu nồng nàn. (6) Đời Nam Tề, Trương Hàn có câu: «Nhân sinh quý thích chí, tu phú quý hà vi ?» (Người ta ở đời cốt thỏa chí mình, nào cần giàu sang làm gì?)



Cầm kỳ thi tửu
Nguyễn Công Trứ
Bài 3  

Thi tửu cầm kỳ khách
Phong vân tuyết nguyệt thiên
Nợ tang bồng hẹn khách thiếu niên
Cuộc hành lạc vẫy vùng cho phỉ chí
Thơ một túi gieo vần Đỗ, Lý
Rượu lưng bầu rót chén Lưu Linh
Đàn Bá Nha gảy khúc tính tang tình
Cờ Đế Thích đi về xe pháo mã
Lúc vị ngộ Vị Tân, Sằn Dã[1]
Lấy bút nghiên mà hẹn với non sông
Xe Thang, Văn nhất đán tao phùng
Bao nhiêu nợ tang bồng đem giả hết
Tri mệnh thức thời duy tuấn kiệt
Hữu duyên hà xứ bất phong lưu?[2]
Ngô nhân hà cụ hà ưu?[3]



Chú thích
1.▲ Vị Tân: bến sông Vị, nơi Lã Vọng (Khương Tử Nha) ngồi câu cá trước khi ra giúp Văn Vương nhà Chu làm nên sự nghiệp. Sằn Dã: đồng Sằn, nơi Y Doãn cày ruộng trước khi ra giúp vua Thành Thang nhà Thương nên nghiệp lớn
2.▲ Chỉ có người giỏi mới biết được mệnh trời và việc đời/ Có duyên thời ở đâu mà chẳng phong lưu
3.▲ Sao ta phải lo phải sợ


Được sửa bởi MAI THO ngày Wed Sep 14, 2011 4:09 am; sửa lần 1.
Về Đầu Trang
MAI THO



Ngày tham gia: 20 Apr 2011
Số bài: 7284

Bài gửiGửi: Tue Sep 13, 2011 6:47 pm    Tiêu đề: Thoát Vòng Danh Lợi - Nguyễn Công Trứ

Thoát Vòng Danh Lợi
Nguyễn Công Trứ

Chen chúc lợi danh đà chán ngắt
Cúc tùng phong nguyệt mới vui sao
Đám phồn hoa trót bước chân vào
Sực nghĩ lại giật mình bao xiết kể.
過 者 往 而 不 說
Quá giả vãng nhi bất thuyết, (1)
Cái hình hài làm thiệt cái thân chi.
Cuộc đời thử gẫm mà suy,
Bạn tùng cúc xưa kia là cố cựu.
Hẹn với lợi danh ba chén rượu,
Vui cùng phong nguyệt một bầu thơ,
Chuyện cổ kim so sánh tựa bàn cờ,
Riêng vui thú giang sơn phong nguyệt.
Mặc xa mã thị thành không dám biết,
Thú yên hà trời đất để riêng ta.
Nào ai, ai biết chăng là ?


*
(1) Lấy ý ở sách Luận Ngữ: việc đã qua rồi không nên nhắc nữa
Về Đầu Trang
MAI THO



Ngày tham gia: 20 Apr 2011
Số bài: 7284

Bài gửiGửi: Tue Sep 13, 2011 6:57 pm    Tiêu đề: Chữ Nhàn - Nguyễn Công Trứ

Chữ Nhàn
Nguyễn Công Trứ


巿在 門 前 鬧
Thị tại môn tiền: náo
月 來 門 下 閒
Nguyệt lai môn hạ: nhàn. (1)
So lao tâm lao lực cũng một đàn,
Người trần thế muốn nhàn sao được ?
Nên phải giữ lấy nhàn làm trước,
Dẫu trời cho có tiếc cũng xin nài.
Cuộc nhân sinh chừng bảy tám chín mười mươi
Mười lăm trẻ, năm mươi già không kể.
Thoát sinh ra thì đà khóc chóe,
Trần có vui sao chẳng cười khì ?
Khi hỷ lạc, khi ái ố, lúc sầu bi,
Chứa chi lắm một bầu nhân dục.
知 足 便 足 待 足何 時 足
Tri túc tiện túc, đãi túc, hà thời túc,
知 閒 便 閒 待 閒何 時 閒
Tri nhàn tiện nhàn, đãi nhàn, hà thời nhàn ? (2)
Cầm kỳ thi tửu với giang sơn,
Dễ mấy kẻ xuất trần xuất thế.
我 今 日 坐 在 之地
Ngã kim nhật tại tọa chi địa,
古之人曾先我坐之
Cổ chi nhân tằng tiên ngã tọa chi. (3)
Ngàn muôn năm âu cũng thế ni,
Ai hay hát mà ai hay nghe hát ?
Sông Xích Bích buông thuyền năm Nhâm Tuất,
Để ông Tô riêng một thú thanh cao (4)
Chữ nhàn là chữ làm sao ?



*
(1) Chợ nằm trước cửa thì huyên náo; trăng soi dưới cửa thì thanh nhàn. Câu này Nguyễn Công Trứ cũng có ý chơi chữ: Chữ «thị» 巿 nằm trong chữ «môn» 門 thành chữ «náo» 鬧 ; trong khi chữ «nguyệt» 月 nằm trong chữ «môn» 門 thì thành chữ «nhàn» 閒. (2) Biết đủ là đủ, đợi cho đủ thì bao giờ mới đủ. Biết nhàn là nhàn, đợi cho nhàn thì bao giờ mới nhàn ? (3) Hai câu này ở bài tựa truyện Tây Sương Ký của Vương Thực Phủ đời Nguyên. Ý nói: Chỗ ta đang ngồi ngày nay đây, người xưa đã từng ngồi trước ta rồi. (4) Ông Tô: tức Tô Thức hay Tô Đông Pha đời nhà Tống, một trong Bát Đại Gia của văn chương Trung Quốc, thường hay cùng bạn thả thuyền chơi trên sông Xích Bích. Ông là tác giả của hai bài phú nổi tiếng Tiền và Hậu Xích Bích Phú.
Về Đầu Trang
MAI THO



Ngày tham gia: 20 Apr 2011
Số bài: 7284

Bài gửiGửi: Tue Sep 13, 2011 7:01 pm    Tiêu đề: Hàn Nho Phong Vị Phú - Nguyễn Công Trứ

Hàn Nho Phong Vị Phú
Nguyễn Công Trứ

Chém cha cái khó ! chém cha cái khó !
Khôn khéo mấy ai, xấu xa một nó
Lục cực rành rành bày Kinh Huấn chẳng sai
Vạn sự lấy làm đầu ,ấy ấy ngạn ngôn hẳn có
Kìa ai bốn cách tường mo, ba gian nhà cỏ
Đầu kèo mọt tạc vẽ sao, trước cửa nhện giăng màn gió
Phên trúc ngăn nửa bếp, nửa buồng,ống nứa dựng đầu kê, đầu đổ
Bóng nắng rọi trứng gà trên vách, thằng bé tri trô
Hạt mưa soi hang chuột trong nhà, con mèo ngấp ngó
Người Quân Tử ăn chẳng cầu no, đêm năm canh an giấc ngáy kho kho
Đời thái bình cửa thường bỏ ngõ ...
Về Đầu Trang
MAI THO



Ngày tham gia: 20 Apr 2011
Số bài: 7284

Bài gửiGửi: Wed Sep 14, 2011 3:46 am    Tiêu đề: Cách ở đời - Nguyễn Công Trứ


Cách ở đời
Nguyễn Công Trứ  

Ăn ở sao cho trải sự đời[1]:
Vừa lòng cũng khó, há rằng chơi.
Nghe như chọc ruột, tai làm điếc;
Giận đã căm gan, miệng mỉm cười.
Bởi số chạy đâu cho khỏi số;
Lụy người[2] nên nỗi phải chiều người.
Mặc ai, chớ để điều ân oán[3],
Chung cục[4] thời chi cũng tại trời.

 

Chú thích
1.▲ Trải sự đời: từng trải các việc, các mánh khóe ở trên đời, tỏ ra con người lịch thiệp.
2.▲ Lụy người: nhờ vả người ta.
3.▲ Để điều ân oán: điều ân là điều ơn huệ làm cho người; điều oán là điều oán hận gây ra cho người. Nhưng ở đây, chữ oán nặng hơn chữ ân. Để điều ân oán ý nói: để cho người ta oán hận mình.
4.▲ Chung cục: rốt cuộc.
Về Đầu Trang
MAI THO



Ngày tham gia: 20 Apr 2011
Số bài: 7284

Bài gửiGửi: Wed Sep 14, 2011 4:14 am    Tiêu đề: Ca tự biệt - Nguyễn Công Trứ

Ca tự biệt
Nguyễn Công Trứ  

Kẻ về người ở
Bồi hồi thay lúc phân kỳ
Khéo quấy người hai chữ tình si
Lửa ly biệt bầng bầng không lúc nguội!
Bát ngát trăm đường bối rối
Biệt thì dung dị, kiến thì nan
Trót đa mang khúc hát cung đàn
Nên dan díu mối tình chưa dứt
Sá nghĩ xa xôi nghìn dặm đất
Tiếc công đeo đẳng mấy năm trời
Khi ra vào tiếng nói giọng cười
Một ngày cũng là người tri kỷ
Sao nỡ để kẻ vui người tẻ
Gánh tương tư riêng nặng bề bề?
Thương thay người ở đôi quê
Nẻo đi thì nhớ, nẻo về thì thương!
Tính sao cho vẹn trăm đường?
Về Đầu Trang
MAI THO



Ngày tham gia: 20 Apr 2011
Số bài: 7284

Bài gửiGửi: Wed Sep 14, 2011 4:36 am    Tiêu đề: Tự thuật - Nguyễn Công Trứ

Tự thuật
Nguyễn Công Trứ
Bài 1
Quân tử cố cùng

Chửa chán ru mà quấy mãi đây,
Nợ nần dan díu mấy năm nay.
Mang danh tài sắc cho nên nợ,
Quen thói phong lưu hóa phải vay.
Quân tử lúc cùng thêm thẹn mặt,
Anh hùng khi gắp cũng khoanh tay.
Còn trời, còn đất, còn non nước
Có lẽ ta đâu mãi thế này?


Tự thuật
Nguyễn Công Trứ
Bài 2
Hội gió mây

Có lẽ ta đâu mãi thế này,
Non sông lẩn thẩn mấy thu chầy.
Ðã từng tắm gội ơn mưa móc,
Cũng đã xênh xang hội gió mây.
Hãy quyết phen này xem thử đã,
Song còn tuổi trẻ chịu chi ngay.
Xưa nay xuất xử thường hai lối,
Mãi thế rồi ta sẽ tính đây.


Tự thuật
Nguyễn Công Trứ
Bài 3
Thú điền viên

Mãi thế rồi ta sẽ tính đây,
Ðiền viên thú nọ vẫn xưa nay.
Giang hồ bạn lứa câu tan hợp,
Tùng cúc anh em cuộc tỉnh say.
Tòa đá Khương Công[1] đôi khóm trúc,
Áo xuân Nghiêm Tử[2] một vai cầy.
Thái bình vũ trụ càng thong thả,
Chẳng lợi danh chi lại hóa hay.

Chú thích
1.▲ Khương Tử Nha đời nhà Chu. Khi còn đi ẩn thường ngồi câu ở sông Vị
2.▲ Nghiêm Quang đời Ðông Hán, mặc áo tơi đi cầy ở núi Phú Xuân



Tự thuật
Nguyễn Công Trứ
Bài 4
Thú Tiêu Dao

Chẳng lợi danh chi lại hóa hay,
Chẳng ai phiền lụy chẳng ai rầy.
Ngoài vòng cương tỏa chân cao thấp,
Trong thú yên hà mặt tỉnh say.
Liếc mắt coi chơi người lớn bé,
Vểnh râu bàn những chuyện xưa nay.
Của trờì trăng gió kho vô tận,
Cầm hạc[1] tiêu dao đất nước này


Chú thích
1.▲ Điển tích Triệu Thanh Hiến đời Tống đi làm quan ở đất Thục chỉ đem theo một cây đàn và một con chim hạc
Về Đầu Trang
MAI THO



Ngày tham gia: 20 Apr 2011
Số bài: 7284

Bài gửiGửi: Wed Sep 14, 2011 5:01 am    Tiêu đề: Hành tàng - Nguyễn Công Trứ

Hành tàng
Nguyễn Công Trứ  

Đánh ba chén rượu khoanh tay giấc
Ngâm một câu thơ, vỗ bụng cười
Cái công danh là cái nợ đời
Đường thản lý, cát nhẫn chi đã vội
Giắt lỏng giang sơn vào nửa túi
Rót nghiêng phong nguyệt cạn lưng bầu
Cảnh cùng thông ai có bận chi đâu
Mùi tiêu sái với trần gian dễ mấy
Thơ rằng:
Hữu danh nhàn phú quý
Vô sự tiểu thần tiên
Đấng anh hùng yên phận lạc thiên
So trời đất cũng nhất ban xuân ý
Khi lang miếu đã đành công danh ấy
Lúc yên hà khước thị xuất nhân gian
Hành tàng bất nhị kỳ quan
Cõi đời mở mặt, giang san thái hòa
Còn xuân mai lại còn hoa.
Về Đầu Trang
Trình bày bài viết theo thời gian:   
Gửi bài mới   Trả lời chủ đề này    TRUNG HỌC DUY TÂN - PHAN RANG -> TÌM HIỂU VĂN HỌC Thời gian được tính theo giờ GMT - 4 giờ
Trang 1 trong tổng số 1 trang

 
Chuyển đến 
Bạn không có quyền gửi bài viết
Bạn không có quyền trả lời bài viết
Bạn không có quyền sửa chữa bài viết của bạn
Bạn không có quyền xóa bài viết của bạn
Bạn không có quyền tham gia bầu chọn

    
Powered by phpBB © 2001, 2005 phpBB Group
Diễn Đàn Trung Học Duy Tân