TRUNG HỌC DUY TÂN - PHAN RANG

[TD]

Tại sao Libya không viết là Libia ?            
                              Monday, March 07, 2011  
 

                            Vũ Quí Hạo Nhiên/Người Việt

Hình minh họa. (Hình: Wordle - Vũ Quí Hạo Nhiên/Người Việt)
 

Tại sao tên nước Libya trong tiếng Anh lại kết thúc bằng “-ya” thay vì “-ia” như nhiều địa danh khác? Tại sao không phải “Lybia” hay “Libia”?





Thật vậy, gần như tất cả các địa danh khác trên thế giới đều kết thúc bằng “-ia”: Russia, Georgia, India. Nhiều nước cũng Hồi Giáo như Libya cũng “-ia”: Malaysia, Indonesia. Cũng Châu Phi: Liberia. Cũng Bắc Phi: Tunisia, Algeria. Cũng Ả Rập: Arabia.

Trong khi đó Libya lại là “-ya”.

Báo Người Việt đặt câu hỏi này với giới chuyên môn, trước hết là Tiến Sĩ Lisa Pearl, giáo sư ngành Cognitive Linguistics (tạm dịch: ngôn ngữ học nhận thức) đại học UC Irvine. Giáo Sư Pearl cho rằng đây chỉ là “sự tình cờ của lịch sử.”

“Khi những chữ như India, Georgia được đưa vào tiếng Anh, thông lệ của thời đó là dùng đuôi ‘-ia’ cho âm như thế,” Giáo Sư Pearl nói. “Còn khi tên nước Libya được đưa từ tiếng Ả Rập vào tiếng Anh, thì vào thời điểm đó, thông lệ là dùng đuôi ‘-ya’. Chỉ đơn giản là sự tình cờ.”

Tuy nhiên, có người khác không cho đây là sự tình cờ mà có lý do rõ rệt. Giáo sư Michael Cooperson, ngành Ngôn Ngữ và Văn Hóa Cận Ðông tại đại học UCLA, giải thích với báo Người Việt:

“Ðuôi ‘-ia’ đến từ tiếng Hy Lạp và La Tinh, nhất là tiếng La Tinh là gốc của hầu hết các tên địa danh trong tiếng Anh. Trong tiếng La Tinh không có chữ ‘y’, nên trong tiếng Anh được đánh vần là ‘-ia’”.

“Chữ Libya gốc là tiếng Hy Lạp, nhưng đi qua trung gian tiếng Ả Rập mới tới được tiếng Anh,” Giáo Sư Cooperson cho biết. Ông dạy tiếng Ả Rập tại UCLA.

Và, ông nói, “trong tiếng Ả Rập không thể đặt hai nguyên âm cạnh nhau. Vì vậy đuôi ‘-ia’ biến thành ‘-ya’.”

Giáo Sư Cooperson nói thêm, tuy là vùng đất Ả Rập, nhưng “tên hai địa danh Tunisia và Arabia đến với tiếng Anh qua trung gian chữ La Tinh và Hy Lạp, nên dùng đuôi ‘-ia’”.

Ðó là chuyện của tên nước Libya trong tiếng Anh. Tên nước này trong các ngôn ngữ khác thì lại có chuyện riêng của các ngôn ngữ đó.