TRUNG HỌC DUY TÂN - PHAN RANG

[tonthattue]

CHỦ TRƯƠNG NHÂN BẢN L'Humanisme en philosophie JePense.org ttt dịch Trong triết học, chủ trương nhân bản (NB) là lý thuyết ghi nhận nơi con người, và cho con người, một giá trị căn bản. Đó là lòng thương mến đối với người, những nhân thể và loài người. NB phổ biến và hàm dưỡng những lý tưởng bình đẳng, tình huynh đệ, công lý và tự do. Nhưng tự do nói ở đây có những giới hạn để bảo đảm vị trí từng người, tiến đến thực hiện viễn tượng thăng hoa của mọi người, tự do bao hàm quyền của mỗi người cũng như bổn phận nghĩa vụ đối với kẻ khác. Như vậy, NB không thể thành tựu nếu không có nhân quyền, dân quyền và dân chủ, để đạt mục tiêu cuối cùng là dung hợp, thuận hợp và hài hòa xã hội. Trong viễn quan NB, mỗi nhân thể cá biệt mang chung một giá trị nội tại, sự đáng kính tự tại và sự trân trọng bản thể. NB là một chủ thuyết tiến bộ vì NB đòi hỏi cố gắng, lo lắng cho nhau, đối thoại thường xuyên, đòi hỏi sự chuyển hóa công dân và xã hội. Chống lại sự áp bức cũng là một giá trị của NB. NB có mục đích nâng con người từ tiềm năng lên hiện năng. Tuyên ngôn nhân quyền và dân quyền được xem có mang tinh thần nhân bản. Tuyên cáo tổng thể quyền con người được LHQ chấp nhận 1948 cũng nằm trong tinh thần nầy. Văn kiện nầy có đoạn viết: công nhận phẩm giá nội tại, những quyền bình đẳng và bất khả hủy của từng phần bộ của gia đình nhân loại là nền móng của tự do và hòa bình thế giới. Mọi cá thể được sinh ra tự do và bình đẳng về phẩm giá và quyền hạng, có đủ lý trí và lương tâm ngõ hầu tương tác, đối đãi nhau trong tình huynh đệ. Tuyên ngôn nầy công nhận quyền hưởng an sinh xã hội, sức khỏe, giáo dục và văn hóa. NB được định nghĩa là dự án luân lý nâng cao và thực hiện giá trị từng nhân thể. NB có tính cách năng động vì định mệnh, thân phận con người không đông cứng bất di dịch mà trái lại là một sinh thành. Nền móng NB đặt trên ý niệm rằng con người có tiềm năng; đưa tiềm năng thành hiện thực là một điều hợp pháp. Tiềm năng nầy là con đường đến tri thức để tự phát triển nắm vững đời sống. Ai cũng muốn trở thành kẻ trưởng thành tự lập. Ý thức NB không tự nhiên mà có. Con người có lắm hành động, hái độ tiêu cực và nguy hại. Mặt khác, vẫn có những bất bình đẳng về khả năng thiên phú, mức thông minh và gia thế sinh trưởng. Nếu cho rằng bản chất con người là xấu xa và các bất bình đẳng quá lớn không thể sửa đổi, nếu vậy thì NB không thể có được. Trật tự xã hội sẽ đặt trên những nguyên tắc khác. Ví dụ uy quyền của một nhóm người sáng suốt, có tư cách chính thống để ép buộc kẻ khác. Lịch sử cho thấy những nhóm được tổ chức theo đường lối nầy trong suốt thời gian dài. Trường hợp rõ ràng dễ thấy là uy quyền quân chủ với quyền chính thống dựa trên sự giả định nắm vững những sự việc linh thiêng hay khả năng của vương chủ liên lạc với thần linh. Nói rộng ra, uy quyền của một ông vua hay của một nhóm người dựa trên vũ lực và độc quyền nắm giữ chân lý đè trên người bị trị dốt nát. NB đối nghịch các hệ thống xã hội xây dựng trên bạo lực, tôn giáo và hủ tục. Đó là đường lối tiến bộ. Tư tưởng NB không chấp nhận quyền năng của những người tự xem chính thống hơn, xứng đáng hơn, thông minh hơn những kẻ khác. NB quả quyết rằng tham vọng, quá khích cuồng tín là những nguyên nhân bất hạnh và hổn loạn cho nhân loại. NB dựa trên những tiền đề: Không ai nắm trong tay chân lý tuyệt đối.Không ai có thể tự xưng là đại diện một quyền năng tối thượng.Không ai có quyền dùng uy lực điều khiển kẻ khác, đô hộ kẻ khác, quyết định thay kẻ khác. Thực tế, NB đơn giản dựa trên lý trí. Sự thực công nhiên cho thấy không có hạng người cao hơn kẻ khác, mọi người đều bình đẳng, cùng nhau đi tìm hạnh phúc và chân lý. Những kẻ ngu xuẩn chính hiệu là những kẻ tự cho mình nắm giữ chân lý và áp đặt chân lý ấy lên kẻ khác. Do đó, NB bồi đắp tinh thần rộng lượng, khoan dung làm nguyên lý nòng cốt: tôi biết rằng có kẻ khác nắm một phần chân lý mà tôi chưa biết. Lúc ấy, sự tương hệ, khiêm tốn, tôn kính và thế tục (không tăng lữ) là trọng tâm của cuộc sống chung. Một chính quyền quốc gia trọng pháp và dân chủ là điều kiện phải có. Sau rốt, NB không nhảy vô tranh luận bản chất con người tốt hay xấu. NB chỉ nhắm tới một sự thuận hợp, hài hòa càng nhiều càng tốt, càng lớn cà xuất xứng tốt, giữa lòng gia đình nhân loại. Web Page Name