TRUNG HỌC DUY TÂN - PHAN RANG

Mây tím · Ngày tham gia: 24 Oct 2007 Số bài: 9639

Virus HPV

Trước làn sóng ung thư vòm họng và ung thư miệng đang ngày càng gia tăng, cộng đồng y tế đã có những lo ngại nhất định. Người trưởng thành trên 45 tuổi là tâm điểm của vấn đề này, vì nguy cơ mắc bệnh của họ đang trở nên rõ ràng.

Tiến sĩ Matthew Old, bác sĩ giải phẫu đầu và cổ tại Trung tâm Ung thư Toàn diện của Đại học Bang Ohio (Mỹ), cho biết rằng chính virus gây u nhú ở người (HPV) là chất xúc tác chủ yếu gây ra sự gia tăng này.

Thực tế, mỗi năm ở Mỹ có gần 55.000 người được chẩn đoán mắc bệnh ung thư miệng hoặc cổ họng, hơn nữa, con số này cũng không ngừng tăng lên.

Nghiên cứu nổi bật từ JAMA Otolaryngology-Head and Neck Surgery đã nhấn mạnh sự gia tăng của các trường hợp ung thư vòm họng hàng năm (với hơn 3%), chủ yếu ở nam giới da trắng trên 65 tuổi.

Những người lớn tuổi đang vật lộn với bệnh ung thư vòm họng hiện đang được coi là bộ mặt mới của đại dịch HPV. Khuynh hướng hiện tại vẽ nên một bức tranh nghiêm chỉnh, các chuyên viên y tế báo động rằng nó có thể sớm được xếp hạng và trở thành 1 trong 3 căn bệnh hàng đầu ảnh hưởng đến người lớn tuổi ở Hoa Kỳ.

Điều đáng lo ngại hơn là nó thậm chí có thể trở thành bệnh ung thư phổ thông nhất ở nhóm tuổi này trong thập niên tới, báo hiệu một mối quan tâm lớn về sức khỏe cộng đồng trong tương lai.

HPV là bệnh lây lan qua đường tình dục thông thường nhất trên toàn cầu.

Virus HPV là gì? Vai trò của nó trong sự gia tăng tỷ lệ ung thư

HPV là một họ rộng lớn gồm hơn 100 loại virus có liên quan. Nó thường được coi là một bệnh lây lan qua đường tình dục, chủ yếu qua tiếp xúc thân mật với người khác, cho dù là da kề da hay miệng.

Mặc dù những loại virus này là nguyên nhân quan trọng góp phần gây ra bệnh ung thư cổ tử cung phổ thông, nhưng so với những gì được công nhận trước đây, chúng còn ẩn chứa nhiều khía cạnh khác mà chúng ta chưa nắm rõ.

HPV cũng có thể là nguyên nhân gây ra bệnh ung thư đầu và cổ, đáng chú ý là những bệnh ảnh hưởng đến miệng, gốc lưỡi và cổ họng - một loạt các tình trạng thường được phân loại là ung thư vòm họng.

Đáng chú ý, sự xuất hiện của virus HPV là một kinh nghiệm chung của nhiều người. Ở tuổi 45, khoảng 80% người sẽ gặp phải virus HPV. Tuy nhiên, không phải tất cả những người tiếp xúc với virus sẽ phải đối mặt với bệnh ung thư. Sự chú ý tập trung vào các chủng điển hình, đặc biệt là HPV 16 và HPV 18. Được gọi là bộ đôi 'nguy cơ cao', những chủng này có mối tương quan khét tiếng với các loại ung thư khác nhau.

Theo giải thích của Hiệp hội Ung thư Hoa Kỳ, HPV sản xuất hai protein chính là E6 và E7. Những protein này có thể tắt các gen quan trọng thường giúp kiểm soát sự phát triển của tế bào, điển hình là Rb và p53. Khi HPV tồn tại trong cổ họng, các protein này sẽ hoạt động tràn lan, tạo tiền đề cho sự phát triển tế bào bất thường và có thể dẫn đến ung thư.

Nguy cơ phát triển ung thư vòm họng có mối liên hệ chặt chẽ với lịch sử tình dục của một người, điển hình là số lượng bạn tình mà người đó đã thực hiện quan hệ tình dục bằng miệng.

Một nghiên cứu năm 2021 trên tạp chí y khoa Cancer đã làm sáng tỏ những mối liên hệ đáng kinh ngạc này. Những người có quan hệ tình dục bằng miệng với 5 bạn tình trở lên đối mặt với nguy cơ mắc bệnh ung thư liên quan đến HPV cao gấp 2,5 lần so với những người có ít bạn tình hơn. Thật đáng kinh ngạc, nguy cơ này tăng cao gấp 4,3 lần đối với những người có từ 10 đối tác trở lên.

Mối đe dọa “bất hoạt” của HPV và tác động của nó đối với nguy cơ ung thư

Các nghiên cứu chỉ ra rằng hệ thống miễn dịch của cơ thể có thể loại bỏ hầu hết các trường hợp nhiễm HPV trong vòng vài năm. Tuy nhiên, khoảng 1 trong 10 trường hợp, virus tồn tại lâu hơn, ẩn náu trong cơ thể suốt nhiều năm, đôi khi thậm chí là nhiều thập niên.

Trong những trường hợp này, sau lần tiếp xúc và truyền nhiễm ban đầu, virus biến thành kẻ xâm lăng thầm lặng. Nó không hoạt động, không có triệu chứng đáng chú ý cũng như không gây ra các vấn đề về sức khỏe, cho đến khi nó hoạt động trở lại, có thể biểu lộ thành ung thư trong nhiều năm.

Giai đoạn ngủ đông này là lý do tại sao các bệnh ung thư liên quan đến HPV thường chỉ được chẩn đoán ở người trung niên, mặc dù nhiễm trùng ban đầu có thể xảy ra sớm hơn nhiều trong cuộc đời.

Xem xét kỹ lưỡng vai trò của vaccine trong bối cảnh ung thư HPV

Một số chuyên viên y tế cho rằng sự gia tăng đáng kể các bệnh ung thư liên quan đến HPV là do thiếu chích ngừa, trong khi những người khác có quan điểm ngược lại.

Tiến sĩ Old nói: “Chúng ta còn một chặng đường dài phía trước trong việc giáo dục dân chúng về tầm quan trọng của việc tiêm vaccine HPV cho thanh thiếu niên, cũng như các yếu tố nguy cơ và dấu hiệu báo động ung thư liên quan đến HPV đối với những người trưởng thành không có cơ hội tiêm vaccine khi còn nhỏ. Dữ liệu ngày càng cho thấy đây là một công cụ mạnh mẽ để ngăn ngừa ung thư sau này”.

Các chuyên viên cho biết, HPV là một yếu tố nguy cơ đối với cả nam và nữ.

Vaccine HPV, thường được tiêm hai liều cho những người từ 9 đến 14 tuổi và ba liều cho những người từ 15 đến 26 tuổi, là một biện pháp phòng ngừa virus. Vào tháng 10 năm 2018, FDA đã mở rộng việc sử dụng vaccine cho phụ nữ và nam giới từ 27 đến 45 tuổi.

Kể từ khi giới thiệu vaccine HPV, đã có những bước tiến trong việc kiểm soát nhiễm trùng HPV và tiền ung thư cổ tử cung. Vaccine đã chứng minh mức độ hiệu quả cao, từ 90 đến 98%, trong việc chống lại các tế bào bất thường đang phát triển nhanh chóng có thể dẫn đến ung thư.

Một đánh giá có hệ thống năm 2021 về 9 nghiên cứu với 48.777 người tham gia cho thấy tỷ lệ nhiễm HPV ở miệng hoặc hầu họng do vaccine đã giảm đáng kể ở những người được tiêm vaccine, với tỷ lệ phòng ngừa tương đối là khoảng 83% và gần như tất cả những người tham gia đều phát triển kháng thể IgG đối với HPV-16 trong dịch miệng sau khi chích ngừa, cho thấy tác dụng bảo vệ tiềm tàng mạnh mẽ.

Tuy nhiên, vaccine có thể không cung cấp giải pháp toàn diện hoặc thuốc chữa bách bệnh như dự định.

Các báo cáo từ FDA và CDC đã nhấn mạnh một số trở ngại liên quan đến Gardasil, vaccine HPV. Các tác dụng phụ đã được báo cáo trên phạm vi rộng, từ các vấn đề ít nghiêm trọng hơn như ngất xỉu, sốt và chóng mặt đến các tình trạng đáng báo động hơn như hội chứng Guillain-Barré, cục máu đông, rối loạn hệ thần kinh và rối loạn tự miễn dịch.

Hơn nữa, tác động tiềm ẩn đối với sự sinh sản đã gây ra những lo ngại hơn nữa. Các phân tích hàng loạt trường hợp và báo cáo VAERS đã tìm thấy mối liên hệ có thể có giữa Gardasil và suy buồng trứng sớm, dẫn đến các cuộc điều tra sâu hơn.

Cuối cùng, do tồn tại nhiều thách thức, việc đánh giá hiệu quả thực sự của vaccine HPV chống lại bất kỳ bệnh ung thư nào khá phức tạp.

Thật vậy, một vấn đề quan trọng là thời gian theo dõi tương đối ngắn trong hầu hết các thí nghiệm lâm sàng về HPV, điều này hạn chế tính toàn diện của kết quả. Vậy nên, có một nhu cầu cấp thiết đối với các cuộc điều tra dài hạn, sâu rộng hơn để nắm bắt toàn bộ tác dụng của vaccine.

Ngăn ngừa ung thư liên quan đến HPV thông qua nhận thức và lối sống

Ung thư vòm họng và miệng liên quan đến HPV, thường không có triệu chứng, lây lan qua tiếp xúc thân mật, khiến nhận thức trở thành một yếu tố phòng ngừa quan trọng.

Nghiên cứu cho thấy rằng giảm thiểu hoặc kiêng quan hệ tình dục bằng miệng có thể làm giảm nguy cơ, nhưng đó không phải là yếu tố thay đổi duy nhất. Lựa chọn lối sống là mấu chốt.

Các bác sĩ chỉ ra rượu, thuốc lá và chế độ dinh dưỡng kém là những yếu tố làm gia tăng nguy cơ ung thư vòm họng. Tiết lộ này nhấn mạnh rằng việc áp dụng lối sống lành mạnh hơn có thể đóng vai trò như một lá chắn sống còn.

Theo hướng dẫn của CDC, việc sử dụng bao cao su và miếng chắn nha khoa phù hợp và đúng cách có thể làm giảm nguy cơ lây lan virus HPV. Tuy nhiên, tránh hoàn toàn tiếp xúc bộ phận sinh dục vẫn là phương pháp phòng ngừa hiệu quả nhất. Chế độ một vợ một chồng hoặc hạn chế số lượng bạn tình cũng có thể đóng một vai trò quan trọng. Mặc dù bao cao su cung cấp một số mức độ bảo vệ, nhưng điều quan trọng là phải thừa nhận những hạn chế của chúng do sự tiếp xúc da kề da ngoài phạm vi bảo hiểm.

Ở một khía cạnh khác, chế độ dinh dưỡng cũng góp phần chống lại ung thư đầu và cổ. Một cách ăn nhiều trái cây và rau quả, đặc biệt là những loại chứa nhiều chất chống oxy hóa, mang lại những ích lợi sức khỏe có giá trị khi chống lại virus HPV.

Hơn nữa, các thành phần dinh dưỡng khác nhau, từ tảo xoắn và selen đến trà xanh và một số loại nấm dược liệu, đã cho thấy những dấu hiệu đầy hứa hẹn trong cuộc chiến chống ung thư vòm họng.

Ông Old cho biết: “Chúng ta theo dõi phụ nữ để tìm virus, nhưng điều này nên là mối quan tâm đối với mọi người thuộc mọi giới tính, vì chính bạn tình phơi nhiễm cho bạn tình”.

Khi chúng ta đối mặt với sự gia tăng đáng báo động của các bệnh ung thư liên quan đến HPV, việc ưu tiên giáo dục về các rủi ro do HPV gây ra, duy trì lối sống lành mạnh hơn và đưa ra các quyết định sáng suốt về vaccine trở nên tối quan trọng.

(theo Sheramy Tsai)
Bảo Vy biên dịch