TRUNG HỌC DUY TÂN - PHAN RANG

[Mây tím]

Triệu chứng bị ngộ độc cà phê Gần đây chúng ta nghe nói nhiều về ích lợi của việc uống cà phê. Tuy nhiên, cà phê, hay nói đúng ra chất caffeine có chứa trong cà phê, lại là một chất kích thích, do vậy có thể đưa đến tình trạng bị kích thích quá độ. Ngộ độc caffeine hiếm khi có, ít xảy ra cho người uống cà phê, nhưng chất caffeine lại có chứa nhiều trong các loại nước giải khát, nước soda, hay các thứ nước gọi là tăng cường sinh lực, có chứa rất nhiều kích thích tố này. Chất caffeine là gì? Chất caffeine không chỉ có trong hột cà phê, hay trà mà còn hiện diện ở một số loại thực vật, hạt đậu, hạt giống, và được trộn vào trong các loại nước giải khát. Hiệu ứng của caffeine tác dụng trên cơ thể gồm có giảm bớt sự thèm ăn, và làm cho người ta tỉnh táo hơn. Caffeine là chất kích thích, có nghĩa là nó làm tăng một số quá trình trong cơ thể. Ví dụ như, tăng tốc độ truyền tín hiệu trong bộ óc, tăng nhịp tim, nhịp thở. Hầu hết các phản ứng phụ của caffeine chỉ có tính cách tạm thời, nhưng với nồng độ cao, caffeine có thể gây ra tác hại. Tuy vậy, nguy cơ đến tính mạng ít khi xảy ra. Riêng trong năm 2018, có 98 ca bị tử vong vì ngộ độc caffeine, trong số đó, hơn 1/3 là do cố tình uống nhiều caffeine để tự tử. Ngộ độc caffeine thường xảy ra khi uống caffeine như là thuốc phụ trợ supplement từ những viên thuốc có chứa chất caffeine tinh chất, hoặc khi uống chung với các loại nước uống tăng cường sinh lực. Trung bình, chất caffeine gây ra phản ứng phụ khi nồng độ máu cao hơn 15 mg/L. Và nếu nồng độ tăng lên đến 80-100 mg/L thì nguy cơ tử vong có thể xảy ra. Một vài ly cà phê không thể nào đạt đến nồng độ nguy hiểm này. Theo cơ quan FDA, phải cần đến 28 ly cà phê mới có thể đạt đến nồng độ đáng ngại. Nguyên nhân gây ra tử vong vì bị ngộ độc cà phê vì rối loạn nhịp đập cơ tim, gọi là rung tâm thất, “ventricular fibrillation.” Rung tâm thất là tình trạng khi mà tâm thất không co thắt để bơm máu mà chỉ rung, tê giật mà thôi. Khi tim không co bóp được thì sẽ bị ngừng đập. Phản ứng phụ khi uống hơi nhiều caffeine gồm có: cảm giác tỉnh táo, có khi căng thẳng thần kinh, khó chịu, hồi hộp, bực bội, gắt gỏng. Đồng thời nhiệt độ cơ thể tăng cao, bị khô nước, nhức đầu, hơi thở dồn dập, nhịp tim nhanh hơn bình thường. Một khi bị rơi vào tình trạng ngộ độc, nhịp tim sẽ nhanh hơn và rối loạn, cơ thể bị run lên, bị ói mửa, bị kinh sợ, và bất tỉnh. Khi uống caffeine với rượu có thể làm tăng thêm nguy cơ bị ngộ độc. Phụ nữ khi mang thai không nên uống quá 200 mg caffeine mỗi ngày, tương đương khoảng 1 đến 2 tách cà phê. Con nít và người có bệnh tim mạch càng không nên uống cà phê. Theo cơ quan FDA, trung bình, một người lớn có thể tiêu thụ an toàn đến 400 mg caffein mỗi ngày, tương đương khoản 8 tách cà phê... Mỹ. Một “shot” Espresso bằng khoảng một shot rượu đế, có chứa khoảng 200 mg caffeine, còn một ly cà phê sữa đá kiểu Việt Nam chắc có chứa nhiều caffeine nhiều lần hơn. Half-life của caffein là 3 đến 5 tiếng đồng hồ. Do đó, nên uống cà phê 8 đến 10 tiếng trước giờ ngủ. Danh từ “half-life,” nửa đời, của thuốc men, là khoảng thời gian để nồng độ thuốc trong máu giảm đi còn một nửa. Half-life của caffein là 3 đến 5 tiếng đồng hồ. Do đó, để tránh phản ứng phụ của cà phê làm khó ngủ ban đêm, nên uống cà phê 8 đến 10 tiếng trước giờ ngủ. Một khi có các phản ứng phụ của caffeine, việc trước tiên là ngưng uống cà phê, uống nhiều nước lọc, và nên đi bộ để lắng dịu sự bức rứt. Dĩ nhiên, trong trường hợp bị ngộ độc nặng, thì phải liên lạc với bác sĩ, hay đến ngay nhà thương. Thật ra nồng độ caffeine chứa nhiều trong các loại thực phẩm phụ, nước soda, và các loại nước tăng cường năng lượng. Do đó nên tránh các loại thức uống nầy càng tốt. Nói chung, uống cà phê, hay trà, với liều lượng ít, điều độ và chừng mực vẫn có những ích lợi tốt, tránh bệnh tật, và có thể kéo dài tuổi thọ. Bác Sĩ Hồ Ngọc Minh