Hồng Kông bị hỗn loạn vì các cuộc biểu tình hôm Thứ Tư, 12 Tháng Sáu, cảnh sát bắn hơi cay và đạn cao su vào người biểu tình, trong lúc hàng ngàn người bao vây các tòa nhà chính phủ ở khu trung tâm, không cho các nhà lập pháp vào tòa nhà Quốc Hội để thảo luận dự luật dẫn độ gây tranh cãi.
Hồng Kông có thuộc về Trung cộng không?
Có. Hồng Kông là một phần của Trung cộng, nhưng lại có hệ thống luật pháp, tiền tệ, và tự do dân sự riêng rẽ, không giống như tại Trung cộng.
Trước khi được trao trả cho Trung cộng năm 1997, Hồng Kông là thuộc địa của Anh trong hơn 150 năm, theo một bài viết tổng hợp của nhật báo South China Morning Post (SCMP) hôm Thứ Năm, 13 Tháng Sáu.
Với nguyên tắc “một quốc gia, hai thể chế,” Bắc Kinh bảo đảm là Hồng Kông “có quyền tự trị cao” cho tới năm 2047.
Mục đích của dự luật dẫn độ là gì?
Dự Luật Tội Phạm Bỏ Trốn và Trợ Giúp Pháp Lý Hỗ Tương Liên Quan Đến Tội Phạm Hình Sự năm 2019 được chính quyền Hồng Kông đề nghị hồi Tháng Hai, cho phép dẫn độ những tội phạm bỏ trốn qua Hồng Kông về lại quốc gia gốc của họ.
Hiện nay, Hồng Kông chỉ có hiệp ước dẫn độ với 20 quốc gia, trong đó không có Trung cộng, Macao, và Đài Loan.
Các giới chức nói rằng dự luật này cần phải được thông qua càng sớm càng tốt để có thể trục xuất một nghi can giết người về Đài Loan.
Nghi can này tên là Chan Tong-kai, 20 tuổi, đang bị truy nã tại Đài Loan vì bị tố cáo giết cô bạn gái đang mang thai ở Đài Bắc hồi năm 2018.
Nghi can này sau đó trốn sang Hồng Kông, bị bắt hồi Tháng Tư vì bị tố cáo có liên quan đến hoạt động rửa tiền, và đang bị giam với bản án 29 tháng tù.
Nghi can Chan Tong-kai có thể được trả tự do vào Tháng Mười, và hoàn toàn tự do.
Tại sao dự luật này gây quá nhiều chia rẽ ở Hồng Kông?
Phe phản đối lâu nay tìm cách ngăn cản sau khi dự luật được giới thiệu hồi Tháng Hai.
Ngoài ra, tại Hồng Kông cũng như ở ngoại quốc, nhiều người bày tỏ lo ngại rằng, dự luật này có thể bị lợi dụng để truy tố một ai đó vì lý do chính trị, cũng như xử người nào đó tại các phiên tòa không công bằng ở Trung cộng.
Đó là lý do dân Hồng Kông đổ ra đường phản đối dự luật này, nhất là hôm Chủ Nhật vừa qua, mà những người tổ chức nói là có đến 1.03 triệu người tham gia. Cảnh sát nói rằng con số này là 240,000 người.
Tại sao một số chính quyền ngoại quốc lên tiếng?
Dân Biểu Nancy Pelosi, chủ tịch Hạ Viện Hoa Kỳ, hôm Thứ Tư mạnh mẽ chỉ trích dự luật này và lên tiếng ủng hộ người biểu tình.
Qua một tuyên bố, bà nói dự luật dẫn độ là “một ý đồ đen tối của Bắc Kinh định lợi dụng luật pháp để bịt miệng thành phần bất đồng chính kiến và bóp nghẹt không khí tự do của người dân Hồng Kông.”
Bà giải thích rằng bà lên tiếng như vậy vì dự luật này “đe dọa sự an toàn của 85,000 người Mỹ đang sống ở Hồng Kông.”
“Dự luật dẫn độ sẽ gây nguy hiểm cho quan hệ mạnh mẽ giữa Mỹ và Hồng Kông, đang được phát triển vững chắc trong hai thập niên qua,” bà Pelosi nói thêm.
Trong khi đó, Tổng Thống Donald Trump cũng bày tỏ hy vọng là người biểu tình sẽ đạt được một thỏa thuận với các giới chức Hồng Kông.
“Tôi tin chắc là họ có thể làm việc chung với nhau. Tôi hy vọng họ có thể đạt một giải pháp với Trung cộng,” ông nói.
Ông Jeremy Hunt, ngoại trưởng của Anh, cũng có phản ứng liên quan đến biểu tình ở Hồng Kông hôm Thứ Tư.
“Giữ vững nguyên tắc ‘một quốc gia, hai thể chế,’ như đã được ghi ra trong Tuyên Bố Chung Anh-Trung cộng, là tối quan trọng đối với thành công tương lai của Hồng Kông,” ông Hunt nói.
Tuy nhiên, ông Cảnh Sảng, phát ngôn viên Bộ Ngoại Giao Trung cộng, đáp lại rằng không quốc gia, tổ chức, hoặc người nào, có quyền xen vào nội bộ của Trung cộng.
“Trung cộng mạnh mẽ phản đối những phát biểu vô trách nhiệm và sai trái do một số cá nhân ở Mỹ đưa ra,” ông Cảnh Sảng nói thêm.