TRUNG HỌC DUY TÂN - PHAN RANG

[Annie]

ĐẠO CAO ĐÀI


Cao Đài là một tôn giáo độc thần, tương đối mới, có tính dung hợp, được chính thức thành lập ở Việt Nam, vào năm 1926. Đạo Cao Đài là tên ngắn gọn, tên đầy đủ là Đại Đạo Tam Kỳ Phổ Độ. Danh từ "Cao Đài" theo nghĩa đen chỉ "một nơi cao". Theo nghĩa bóng, được hiểu là nơi cao nhất ở đó Thượng Đế ngự trị; cũng là tên viết tắt dành cho Thượng Đế, người sáng lập ra toàn vũ trụ, có danh xưng đầy đủ là "Cao Đài Tiên Ông Đại Bồ Tát Ma Ha Tát".

Tín đồ Cao Đài cho rằng Thượng Đế là nhà sáng lập ra tôn giáo của họ. Họ tin rằng tất cả giáo lý, hệ thống biểu tượng và tổ chức đều được "Đức Cao Đài" trực tiếp chỉ định. Ngay cả việc xây dựng Toà Thánh Tây Ninh cũng được họ cho là có sự dẫn dắt của "Đấng Thiêng Liêng". Những đệ tử đầu tiên của Cao Đài như Ngô Văn Chiêu, Cao Quỳnh Cư, Phạm Công Tắc, và Cao Hoài Sang đã xác nhận rằng họ đã nhận được sự "Thông Công" (liên lạc) trực tiếp từ Thượng Đế, người đã ban cho họ những chỉ dẫn cụ thể để thành lập một tôn giáo mới, khởi đầu cho Kỳ Phổ Độ Thứ Ba.

Các tín đồ thi hành những giáo điều của đạo như không sát sanh, đọc kinh, thờ cúng tổ tiên, và ăn chay với mục tiêu tối thiểu là trở về với Thượng Đế nơi Thiên Đàng và mục tiêu tối thượng là thoát khỏi vòng luân hồi. Các ước lượng về số tín đồ Cao Đài có khác nhau, nhưng đa số các nguồn cho rằng con số đó là hai đến ba triệu. Khoảng 30.000 tín đồ nữa sống ở Hoa Kỳ, Châu Âu, và Úc.

Tòa Thánh Tây Ninh
1 Lịch sử hình thành và phát triển
1.1 Khai đạo
1.2 Phân hóa nội bộ
2 Quan niệm về nguồn gốc của Thượng Đế và vũ trụ
3 Giáo lý cơ bản
4 Thánh kinh
5 Biểu tượng
6 Thứ bậc thiêng liêng
7 Ba thời kỳ hiện thân và phổ độ
8 Tổ chức và tên gọi
9 Sự phân chia tổ chức giáo hội Cao Đài
10 Lễ nghi và lễ phẩm
11 Các vị thánh
12 Liên kết ngoài



1- Lịch sử hình thành và phát triển

- Khai đạo
Ba nhân vật trọng yếu đã góp phần quyết định sự ra đời của đạo Cao Đài là các ông:

Ngô Minh Chiêu (có tài liệu ghi là Ngô Văn Chiêu) sinh năm 1878 tại Bình Tây, Chợ Lớn.
Lê Văn Trung sinh năm 1875 tại Chợ Lớn, là người lãnh nhiệm vụ lãnh đạo Cao Đài thay ông Ngô Minh Chiêu.
Phạm Công Tắc sinh năm 1893 tại Tân An trở thành lãnh tụ tối cao của đạo Cao Đài sau khi ông Lê Văn Trung mất năm 1934. Đạo Cao Đài chính thức ra đời vào đêm Giáng sinh năm 1925. Theo sử ký của đạo Cao Đài thì đêm đó Cao Đài Tiên Ông xuất hiện trong một buổi cầu tiên bình thường như các buổi cầu tiên khác. Ông nói rõ tánh danh là "Cao Đài Tiên Ông Đại Bồ tát Ma-ha-tát" và chọn 12 tông đồ đầu tiên để lập ra đạo Cao Đài. Tên 12 người đó được ghi trong một bài thơ như sau:
Chiêu kỳ trung độ dẫn Hoài sanh
Bản đạo khai Sang Quý Giảng thành
Hậu đức Tắc Cư thiên địa cảnh
Hườn, Minh, Mân đáo thủ đài danh.

Họ tên đầy đủ của 12 tông đồ đầu tiên của đạo Cao Đài là:

Ngô Minh Chiêu
Vương Quang Kỳ
Lê Văn Trung
Nguyễn Văn Hoài
Đoàn Văn Bản
Cao Hoài Sang
Nguyễn Văn Quý
Lê Văn Giảng
Nguyễn Trung Hậu
Trương Hữu Đức
Phạm Công Tắc
Cao Quỳnh Cư
Và 3 đồng tử phò cơ là Hườn, Minh, Mân.

Đạo Cao Đài phát triển rất nhanh lên đến hàng chục vạn người. Tuy nhiên, phải mất gần 1 năm sau, khi Tờ Khai Tịch Đạo với 247 chữ ký của người Đạo (vốn có danh vọng ngoài đời) gửi lên thống đốc Nam Kỳ lúc bấy giờ là Le Fol thì đạo Cao Đài mới bắt đầu hoạt dộng như là một tôn giáo. Ngay sau khi gởi văn bản nói trên cho thống đốc Le Fol, những người sáng lập ra đạo Cao Đài đã tổ chức lễ ra mắt rất long trọng tại chùa Gò Kén còn có tên là Từ Lâm Tự, Tây Ninh với sự hiện diện của quan chức chính quyền của cả người Pháp lẫn người Việt. Đó là ngày Rằm tháng 10 năm Bính Dần.

Triết lý đạo Cao Đài xem các tôn giáo đều có chung một nguồn gốc từ Đức Cha Trời và đều nhằm mục đích hướng thiện con người. Khi loài người đều có chung quan niệm này thì sẽ tạo nên "thế giới đại dồng " và hòa bình sẽ đến với toàn nhân loại. Lý tưởng này được thể hiện qua bài Thánh thi sau:

Chẳng quản đồng tông mới một nhà,
Cùng nhau một đạo tức một cha
Nghĩa nhân đành gởi thân trăm tuổi
Dạy lẫn cho nhau đặng chữ hòa.

Hoặc:

Từ đây nòi giống chẳng chia ba,
Thầy hiệp các con lại một nhà.
Nam Bắc cùng rồi ra ngoại quốc,
Chủ quyền chơn đạo một mình ta.


- Phân hóa nội bộ
Đến những năm giữa thập kỷ 30 (khoảng 1932-1934) số lượng tín đồ Cao Đài đã lên tới 1,5 triệu người. Nhưng đến khi Đức quyền Giáo tông Lê Văn Trung mất, Hộ Pháp Phạm Công Tắc nắm nhị hữu hình Đài, mâu thuẫn nội bộ trở nên sâu sắc và đãn đến phân hóa. Thực ra, mâu thuẫn trong nội bộ Cao Đài đã xuất hiện từ trước đó khi phối sư Nguyễn Văn Ca và Lê Văn Trung "không chung một đường" dẫn đến việc Nguyễn Văn Ca rời Tòa Thánh Tây Ninh về Mỹ Tho tổ chức chi phái mới của Cao Đài mang tên "Cao Đài minh chơn lý" (1929).


2-Quan niệm về nguồn gốc của Thượng Đế và vũ trụ

Nghi lễ Cao ĐàiTheo đạo Cao Đài, trước khi Thượng Đế tồn tại, đã có Đạo. Đó là Đạo, Đạo vĩnh cữu, không hình dáng, không có tên gọi, không thay đổi; như được đề cập tới trong Đạo Đức Kinh. Đến một thời điểm nhất định, hiện tượng Big Bang đã xảy ra, chính từ đây Thượng Đế đã được sinh ra. Vũ trụ lúc này chưa thể hình thành và để làm được điều này, Thượng Đế đã tạo ra Âm Dương. Thượng Đế đã chiếm ngự Dương và phân thân tạo ra "Diêu Trì Kim Mẫu" để chiếm ngự Âm. Nhờ có Âm Dương, vũ trụ đã được định hình. "Thánh Mẫu" là mẹ của hằng hà sa số sinh linh, sự vật trong vũ trụ. Do đó, tín đồ Cao Đài không chỉ thờ phụng Thượng Đế, (còn được gọi là "Thầy") mà còn thờ "Diêu Trì Kim Mẫu" (còn được gọi với nhiều danh hiệu khác nhau như Cửu Thiên Huyền Nữ, Tây Vương Mẫu, Thiên Hậu, ...).

Theo Đạo Cao Đài, có 36 tầng trời và Tứ Đại Bộ Châu nơi đây thuộc về vô hình, Tam thiên Thế Giới và 72 hành tinh thuộc về hữu hình, có sự sống bậc cao, trong đó hành tinh số 1 gần nhất với Thiên Đàng và hành tinh thứ 72 gần nhất với Địa Ngục. Trái Đất là hành tinh số 68.


3-Giáo lý cơ bản
Bài chi tiết: Giáo lý Cao Đài

4-Thánh kinh
Đạo Cao Đài có ba thánh kinh chủ yếu:

Thánh Ngôn Hiệp Tuyển (quyển 1)
Tân Luật - Pháp Chánh Truyền (được xem như hiến pháp của tôn giáo Cao Đài)
Kinh cúng Thiên Đạo và và Kinh cúng Thế Đạo
Những chi phái khác nhau có thể có thêm những bài kinh khác.

5-Biểu tượng
Thượng Đế được biểu tượng bằng Thiên Nhãn (con mắt thiêng liêng), đặc biệt phải là mắt bên trái vì Dương đại diện cho bên trái mà Thượng Đế là chúa tể của Dương.


6-Thứ bậc thiêng liêng
Theo thứ bậc từ thấp đến cao:

Nhơn
Thần
Thánh
Tiên
Phật
Thứ bậc này đại diện cho các mức độ lĩnh hội, tiến hóa được về mặt tâm linh, với Phật là thứ bậc cao nhất. Thần, Thánh, Tiên có thể được trường thọ lâu dài ở cõi Thiên Đàng, nhưng chỉ có các vị Phật mới được thoát khỏi vòng sinh tử.


7-Ba thời kỳ hiện thân và phổ độ
Theo giáo lý Cao Đài thì từ từ thuở tạo thiên lập địa tới nay có 3 lần Thượng đế phân thân giáng trần lập Đạo:

Nhứt kỳ Phổ Độ
Đức Nhiên Đăng Cổ Phật mở Phật giáo ở Ấn Độ tương ứng thời vua Hiên Viên Huỳnh Đế bên Tàu.
Đức Thái Thượng Đạo Tổ mở Tiên giáo ở Trung Hoa.
Vua Phục Hy khởi đầu Nho giáo ở Trung Hoa.
Thánh Moise mở Do Thái giáo ở nước Do Thái.
Nhị kỳ Phổ Độ
Đức Phật Thích Ca giáng sanh ở Ấn Độ, chấn hưng Phật giáo thời Nhứt Kỳ Phổ Độ, mở ra Thích giáo với một giáo lý rất phong phú, thiết thực để giải khổ nhơn sanh.
Đức Thái Thượng Đạo Tổ giáng sanh ở Trung Hoa là Lão Tử, mở ra Lão giáo hay Đạo giáo để chấn hưng Tiên giáo.
Đức Khổng Tử giáng sanh ở Trung Hoa, mở ra Khổng giáo để chấn hưng Nho giáo.
Đức Chúa Jesus Christ giáng sanh ở nước Do Thái, mở ra Thiên Chúa giáo để chấn hưng Do Thái giáo.
Tam Kỳ Phổ Độ
Thời kỳ này Đức Chí-Tôn không giao chánh giáo cho tay phàm nữa mà chính mình Thầy giáng trần lập đạo bằng huyền cơ diệu bút. Trong thời kỳ này còn có :

Đức Quán Thế Âm Bồ Tát (Thích giáo),
Đức Lý Thái Bạch (Đạo giáo) và
Đức Quan Thánh Đế Quân (Nho giáo)
là Tam trấn oai nghiêm, thay mặt cho tam giáo trong việc hành chánh đạo. Ba vị này không giáng sanh như trước, chỉ dùng cơ bút giáo đạo.

8-Tổ chức và tên gọi

Bên trong Tòa Thánh Tây NinhCấu trúc tổ chức của Đạo Cao Đài gồm có ba đài riêng biệt:

Hiệp Thiên Đài: cơ quan Tư pháp đạo - gìn giữ luật lệ đạo Cao Đài, có quyền độ rỗi chúng sanh;
Cửu Trùng Đài: cơ quan Hành Pháp - thực hiện hành chánh đạo, có quyền cầu rỗi cho chúng sanh; và
Bát Quái Đài: cơ quan Lập Pháp - nắm quyền siêu rỗi.
Đứng đầu Cửu Trùng Đài là "Giáo Tông",bên dưới Giáo Tông có một loạt các phẩm cấp như: Chưởng Pháp, Đầu sư, Phối sư... Đứng đầu Hiệp Thiên Đài là "Hộ Pháp", bên dưới có các phẩm cấp như: Thượng Phẩm, Thượng Sanh, Thập nhị thời quân.... Đứng đầu Bát Quái Đài là Thượng Đế.

Khi xưng hô với nhau, tín đồ Cao Đài sử dụng các từ "huynh', "đệ", "tỷ", "muội" (tức là anh chị em một nhà), tuỳ theo Thiên chức (giáo phẩm), tuổi tác, giới tính. Khi kính cẩn, họ còn thêm "Hiền" phía trước những đại từ nhân xưng trên ("hiền huynh", "hiền tỷ"...).

Một cơ sở tôn giáo Cao Đài được gọi là "Thánh Thất" hoặc "Thánh Tịnh". Mỗi cơ sở đều có chương trình truyền bá giáo lý. Cơ Quan Phổ Thông Giáo Lý Đại Đạo, nằm ở 171B Cống Quỳnh, Quận 1, Thành phố Hồ Chí Minhlà một cơ quan độc lập, truyền bá giáo lý đạo Cao Đài.

Một tín đồ Cao Đài nếu thường tham gia các hoạt động của đạo và có năng lực thích hợp sẽ được giữ chức vụ tương ứng như thủ quỹ, thư ký v.v... Nếu tình nguyện dành trọn cuộc đời cho đạo thì sẽ bước vào hàng chức việc hay chức sắc. Lúc đó sẽ được đề cử vào các phẩm vị như Phó Trị Sự, Chánh Trị Sự, Lễ Sanh v.v...Đạo Cao Đài nhấn mạnh sự bình đẳng giữa nam và nữ trong xã hội. Tuy nhiên, trong phạm vi tôn giáo, nữ giới không được phép bước lên ngôi vị Giáo Tông. Toà Thánh khẳng định rằng đây là lệnh của Thượng Đế, người đã tuyên bố rằng Dương tượng trưng cho nam và Âm tượng trưng cho nữ, Âm không thể làm chủ Dương về mặt tâm linh. Nếu trái lại, sẽ xảy ra hỗn loạn.

9-Sự phân chia tổ chức giáo hội Cao Đài
Như các tôn giáo khác, Đạo Cao Đài cũng không tránh khỏi tình trạng phân chia chi phái. Một số chi phái Cao Đài đã tách ly ra khỏi Toà Thánh Tây Ninh, tính đến khoảng năm 1930 gồm có 12 chi phái lớn như: Tây Ninh, Chiếu Minh, Cao Đài Ban chỉnh Đạo (Bến Tre), Tiên Thiên (Bến Tre), Minh Chơn Đạo (Hậu Giang), Minh Chơn Lý (Tiền Giang)... Sau này có thêm nhiều chi phái nhỏ khác. Ông Ngô Văn Chiêu là đệ tử (tín đồ) đầu tiên của Đạo, đã lập ra phái Chiếu Minh khi ông ta rời bỏ cấu trúc tôn giáo nguyên thuỷ, chấp nhận từ chối ngôi vị Giáo Tông đầu tiên của đạo này mà tu theo lối hành thiền. Ông ta không liên quan đến việc thành lập tôn giáo Cao Đài chính thức vào năm 1926 cũng như không liên quan đến việc xây dựng Toà Thánh Tây Ninh.

Riêng phái Tiên Thiên do ông Nguyễn Bửu Tài lãnh đạo đã xin trở về với Hội Thánh Tây Ninh ngày 29-6-1949 và đã được Hội Thánh chấp thuận.

10-Lễ nghi và lễ phẩm
Tín đồ đạo Cao Đài hàng ngày quỳ cúng (hoặc tịnh - ngồi thiền) 4 lần vào các giờ Tý (nửa đêm), Ngọ (giữa trưa), Mẹo (từ 5 đến 7 giờ), Dậu (từ 17 đến 19 giờ).

Lễ phẩm gồm có: bông hoa (Tinh), rượu (Khí), và trà (Thần).


11-Các vị thánh

Cao Đài Tam Thánh. Từ trái sang phải: Tôn Dật Tiên, Victor Hugo và Nguyễn Bỉnh KhiêmMặc dù nhiều chi phái Cao Đài khác nhau khẳng định là họ đã nhận được thông điệp từ các "đấng thiêng liêng" nhưng con số mà Toà Thánh Tây Ninh công nhận lại ít hơn đáng kể.