TRUNG HỌC DUY TÂN - PHAN RANG

[SNOW WHITE]

VÙNG QUÊ HƯƠNG TRÙ PHÚ (Tùy bút) NGỌC THANH "Dàn nho bát ngát rẫy vườn Thuốc trồng khắp nẻo, xanh rờn vùng quê. Ghe thuyền tấp nập bến bờ Trùng dương lấp lánh rừng dừa quê hương. Mơ màng xõa tóc hàng dương Xa xa hành tỏi Văn Sơn ngút ngàn." Chiếc xe Honda dừng lại trên Cầu Mống. Bình minh đã nhuộm hồng cả một vùng quê hương Tháp Chàm. Thị xã cổ kính, vùng quê hương đồi tháp cùng với khu lân cận trù phú sầm uất lâu nay, trải dài trước mắt người viễn khách xa nhà, nhiều năm lang bạt kỳ hồ vì thời cuộc tang thương biến đổi. Mấy hôm nay, bạn ông Minh và các cháu ông đã đưa ông đi tham quan, du ngoạn và thăm viếng các danh lam thắng cảnh, các vùng quê hương nổi tiếng, các vùng trù phú, dân cư đông đúc. Lúc bấy giờ, Minh cảm thấy lòng mình dâng lên một cảm giác thú vị vô cùng, khi chàng đưa mắt ngắm nhìn dòng Sông Dinh chảy êm ả, lững lờ phía dưới chiếc Cầu Mống Khổng Lồ. Chiếc cầu sắt có nhiều nhịp cong vút như móng trời. Cầu bắc qua con sông nổi danh của thị xã "Hầu như nóng bốn mùa". Của tỉnh lỵ nắng gió chói chang, dường như quanh năm suốt tháng. Chiếc cầu nối đôi bờ, dành cho tàu hỏa từ Bắc xuôi Nam và ngược lại. Chiếc cầu rộng, có lối dành cho xe hơi và khách bộ hành. Bên hữu ngạn dòng sông trải dài các thôn làng như Phước Khánh (Tam Tượng) Vạn Phước, Thuôn (Thuận Hòa), Phước Đồng. Ninh Quý (Đá Hàng) Phước Thiện (Rừng Lai) Dọc theo tả ngạn dòng sông gồm có các thôn làng như Đắc nhơn, Xóm Cầu Chuối, Tháp Chàm, Mỹ Đức, Phước Đức (Sông Cạn) Phủ Hà... Ngày xưa, chàng đã từng qua lại chiếc cầu này biết bao lần. Chàng đã làm quen với chiếc cầu mống và vùng quê quanh khu vực này từ thời còn bé. Chàng đã đi bán cà rem cây, cà rem gói. Rồi khi Đổi Đời, vì sinh kế chàng đã cùng em trai đạp xe ba gác chở dưa hấu lên tận Ninh Quý, Đá Hàng bán. Mẹ chàng đi theo hai thằng con rách nát tả tơi lúc bấy giờ. Sau đó, chàng làm cu li. Cung Tiêu kiêm bốc vác chàng theo xe Jeep đi bỏ mối bia lên tận Phước Thiện / Rừng Lai. Chàng đã qua lại nhiều năm trên chiếc cầu thân thuộc của quê hương nắng gió Ninh Thuận. Bây giờ chàng đã gặp lái cảnh cũ và cố nhân. Lâu nay, Tháp Chàm nổi tiếng về nghề trồng thuốc lá. Du khách xuôi về thành phố đồi tháp này từ cao nguyên Đà Lạt, Lâm Đồng. Du khách vượt qua đèo Ngoạn Mục. Xe đổ xuống dốc và chạy bon bon trên Quốc Lộ, xuôi về thành phố miền duyên hải. Xe lướt qua quân lỵ Sông Pha rồi vùng Quảng Thuận. Xe chạy qua cầu sắt Tân Mỹ. Xe bon bon chạy trên đường cái quan, ngang qua vùng Lương Cang. Hai bên đường là rừng núi mênh mông bát ngát. Rẫy vườn bao la. Người dân quê địa phương trồng cây đủ loại. Nào là ngô, mì sắn, khoai lang, chuối, cam, ổi... Đặc biệt là cây thuốc lá được người dân ở địa phương trồng khắp nơi. Nhà Máy Sản Xuất Thuốc Lá Tháp Chàm trước đây thu hút nhiều công nhân, đã tạo nhiều công ăn việc làm cho cư dân địa phương. Vì thế, người dân cư ngụ vùng này đua nhau trồng thuốc lá. Sản xuất thuốc lá đáp ứng nhu cầu tiêu thụ cho cả tỉnh Ninh Thuận và các nơi khác trong nước. Đồng bào tại đây đã đầu tư tiền bạc, vốn liếng trồng trọt, sản xuất thuốc lá, không thua kém gì các nơi khác ưa chuộng nghề nông nghiệp trồng loại cây này. Ngoài ra, người dân tại đây cũng như nhiều nơi khác trong tỉnh cũng thích nghề trồng nho. Có thể nói không ngoa, nho và thuốc lá là hai đặc sản nổi tiếng của quê hương nắng gió Ninh thuận. Tiếp đến, du khách ngồi trên xe, tham quan ngoạn cảnh hai bên đường liên tỉnh lộ. Chiếc xe lướt bon bon nhẹ nhàng qua Đèo Cậu. Từ lâu nay, người dân địa phương đồn đãi rằng Đèo Cậu rất là linh thiêng vì tai nạn xe cộ lưu thông thường hay xẩy ra tại vùng này. Do đó, nhiều người tin tưởng Am Thờ Cậu bị chết oan trên một góc đèo, rất linh thiêng. Vong hồn cậu linh hiển có thể phù hộ, che chở cho xe cộ qua đèo bình an vô sự. Bởi thế, nhiều tài xế hay lơ xe khi qua đèo thường dừng xe lại. Họ mang bánh trái lên van vái, dâng cúng cậu. Cầu xin cậu hộ trì xe họ lưu thông vô sự trên đường thiên lý quan san. Cũng như tại Cà Ná vậy. Trên Quốc Lộ 1ả, đoạn đường ven bờ biển Cà Ná, Vĩnh Hảo có chiếc am bên lề đường nằm về phía khu rừng do dân địa phương thiết lập để thờ cậu bé chết yểu. Nghe nói cậu ta cũng linh thiêng ghê lắm! Tài xế hay lơ xe cũng dừng bánh bên đường, dâng cúng bánh tráí, van vái hương linh cậu linh thiêng hộ trì cho xe họ lưu thông an toàn trên xa lộ. Đi dến nơi về đến chốn được bình yên vô sự. Sau này, am đó đã biến mất. Có lẽ chính quyền địa phương của chế độ mới, không tin tưởng thế giớ siêu hình. Họ cho dẹp đi chăng (?) Trở lại nghề trồng thuốc lá tại vùng Tháp Chàm và phụ cận. Hầu như dân chúng địa phương tại đây đua nhau trồng thuốc lá. Đó là nghề nông chính yếu để người dân canh tác sinh nhai, Vùng bên kia sông, vùng hữu ngạn Sông Dinh như Đá Hàng (Ninh Quy), Phước Thiện (Rừng Lai). Vườn trồng cây ăn quả, rẫy trồng thuốc lá mênh mông. Những thân cây thuốc vươn cao xanh biếc, lấp lánh dưới ánh mặt trời rực rỡ. Những cây thuốc tỏa lá to dài mơn mởn khắp nơi tại vùng quê hương đồi tháp và vùng lân cận. Những vùng quê hương trù phú nằm hai bên bờ con Sông Dinh. Con sông thân thuộc hiền hòa, bồi đắp phù sa cho những thôn làng nằm hai bên bờ. "Ruộng vườn thuốc lá bao la Dòng Sông Dinh chảy, phù sa đắp bồi. Vùng quê Phước Thiện xa xôi Thuốc trồng bát ngát, giúp đời ấm no. Mênh mông vườn tược làm nho Đắc Nhơn, Ninh Quý, dân nhờ nghề nông." Ngoài ra, du khách cũng có thể tham quan các danh lam thắng cảnh vùng quê hương duyên hải Ninh Thuận nằm sát ngay thành phố Phan Rang. Vùng trù phú nổi danh trồng hành tỏi như cát pha đất thịt. Những rẫy vườn trải dài tư Văn Sơn (Lán Don) cho tới Bình Sơn gần sát con lộ chạy ven bờ biển Bình Sơn và Ninh Chữ. Phía bên kia là hòn núi Đá Chồng với những đền tháp, chùa chiền nằm rải rác ven sườn núi và trên triền cao. Rẫy vườn xanh biếc trồng hoa màu đủ loại, nhất là hành, tỏi, đậu bi, đậu xanh, cây ăn quả. Những khu vườn rẫy trùng điệp tọa lạc ven bờ biển xanh biếc. Những rặng dương liễu xõa tóc mơ màng, nằm phơi mình dưới ánh nắng vàng rực rỡ. Ô kìa! Du khách có thể bỏ chút thì giờ quý báu đến tham quan thắng cảnh bãi tắm Ninh Chữ. Rừng dương tại khu vực này cao chất ngất. Những hàng dương liễu xõa tóc, tỏa bóng mát cả một vùng rộng lớn, ven bãi cát mịn màng phẳng bằng diễm lệ vô cùng Sóng biển vỗ bờ rì rào, bất tận ngày đêm. Bãi Tắm Ninh Chữ Bình Sơn nổi danh tại tỉnh nhà cũng như của cả nước. Phong cảnh thật hữu tình quyến rũ khách du lịch nhiều nơi trong nước và ngoại quốc đến quan lâm, thường ngoạn, bơi lội, tắm biển, tắm nắng thường xuyên. Nào khách sạn, nhà hàng mọc rải rác dọc theo các bãi tắm nổi danh này. Ngoài khơi thấp thoáng ghe thuyền đánh cá nuôi dân. Biển xanh thẳm một màu bao la vô tận. Trời rộng mênh mông. Mây bay lờ lững. Chim hót tưng bừng rộn rã trên các cành cây ven bãi tắm. Gió biển từ ngoài khơi thổi lộng về mát rượi. Bên kia đường quan, sát bãi tắm Ninh Chữ là những thửa ruộng muối của làng Nại, Dư Khánh. Những đụn muối trắng xóa, nằm phơi mình dưới ánh nắng vàng chói chang rực rỡ của quê hương nắng gió, Vùng quê hương miền duyên hải thật trù phú và diễm lệ vô cùng. Biển quê hương là nguồn hải sản rộng lớn, bao la, bát ngát, bất tận. Biển nuôi dân cả một vùng Bình Sơn, Ninh Chữ, Dư Khánh, Tri Thủy, Tân An, Phương Cựu. Biển quê hương còn kéo dài qua tận vùng Đông Nam, vùng quê hương trù phú khác. Nào Khánh Hội với rừng dừa xanh biếc nằm ven biển. Phong cảnh ở đây thật nên thơ, u nhã, êm ả, tuyệt vời. Ngôi cổ tự nằm trên triền núi rợp bóng cây râm mát. Gió thổi vi vu. Chim rủ nhau hòa tầu khúc nhạc rừng, tưng bừng rộn rã. Chúng hót líu lo vang cả một góc trời. Cảnh sắc như thiếp mình mơ màng trong chốn thiền cảnh cô tịch và u huyền của chốn già lam, của Ngôi Đại Hùng Bửu Điện. Hầu hết dân cư ngụ trong miền duyên hải nói trên, chuyên sống về nghề chài lưới, đánh cá, muối mắm, làm nông hay chăn nuôi gia súc như gà, vịt, trâu, bò... Những vùng dân cư trù phú như Nại, Tri Thủy, đồng bào làm ruộng muối, ngoài các sinh hoạt kể trên. Những đầm nước biếc bao la là nguồn cung cấp các lại cá tôm hải sản đủ loại cho cư dân địa phương. Nhiều nơi, người dân còn làm đìa nuôi tôm nữa. Rồi vùng quê hương duyên hải kéo dài tận Mỹ Hòa, Mỹ Phong, Xóm Lỗ, Khánh Tường, Khánh Nhơn, Mỹ Tường (Củ Hử) nữa. Xa tít bên kia vùng cực đông của quê hương "đất cày lên sỏi đá" và nghèo nhất Miền Trung là Vĩnh Hy. Đầm nước mặn Vĩnh Hy nổi danh khắp quê nhà lâu nay. Suối nguồn chảy róc rách. Phong cảnh nên thơ. Những rừng dừa xanh trải dàì ngút ngàn bát ngát, tỏa bóng mát xóm làng quệ hương. Những thôn làng đồng dân cư trù phú ở vùng duyên hải trải dài mênh mông. Những vùng quê hương diễm lệ. Núi sông hùng vỹ, trời biển bao la chính là non sông gấm vóc của tiền nhân của ông cha ta để lại cho con cháu sau này. Xa xa là Đầm Nại. Chính là Bến Lăng Tô nổi tiếng của vùng duyên hải Ninh Thuận một thời vàng son. Tàu bè lui tới buôn bán sầm uất, tấp nập thuở xa xưa. Bây giờ chiếc cầu đúc nối liền hai làng Dư Kánh và Tri Thủy. Thật tiện lợi cho việc lưu thông xe cộ qua lại nối liền các vùng nằm hai bên bờ con sông Nại. "Bây giờ cầu nối đôi bờ Xa xôi chi mấy, mà hờ hững nhau. Bon bon xe lướt qua cầu Anh hùng thăm viếng, má đào hân hoan." Ngoài ra, những vùng quê hương duyên hải nằm về phía cực Nam của tỉnh lỵ. Những thôn làng trải dài hai bên bờ Sông Dinh. Dòng sông tuôn nước ra biển cả mênh mông. Những thôn làng sầm uất. Những rừng dừa xanh biếc lấp lánh nắng vàng rực rỡ chói chang của vùng biển mặn. Trùng dương xanh rờn, một màu bao la, bát ngát trải dài đến vô tận. Sóng vỗ lao xao, rì rào mải miết không ngừng.. Thấp thoáng ngoài khơi thuyền ghe đánh cá rải rác khắp nơi. Những thôn làng Mỹ Nghĩa, Đông Ba, Phú Thọ, Tân Thành (Cửa), Hải Chữ, Đông Tây Giang, Thành Hòạ. Chính là những vùng quê hương trù phú, dân cư đông đúc, nằm không xa thành phố Phan Rang lắm. Chừng ba cây số là cùng. Những vùng này dân cư đa phần làm nghề đánh cá, chài lưới và muối mắm. Những nhà lều, những vựa mắm cung cấp cho cả tỉnh và xuất cảng đi bán các nơi khác nữa. Mắm ngon nổi tiếng ở các vùng duyên hải Cửa, Nại, Đông Tây Giang, Hải Chữ... Ngoài ra tàu thuyền đánh bắt thu hoặc cá tôm đủ loại hải sản, đặc sản quê hương, hằng ngày cung cấp cho các chợ búa khắp cả thành phố Phan Rang và tỉnh Ninh Thuận. Vùng quê hương duyên hải nên thơ, hấp dẫn du khách các nơi. Vùng quê hương hiền hòa, thân thương, quen thuộc của dân Ninh Thuận. Vùng êm dịu mát mẻ dễ thương chi lạ. Gió trùng dương lộng về mát rượi hà. Dừa xanh lả ngọn. Chim chóc hót ca vang lừng. Thuyền, tàu, ghe đủ loại, ra vào biển cả đánh cá tấp nập. Sinh hoạt nhộn nhịp, sống động tại vùng quê hương duyện hải không ngừng nghỉ. Những cư dân tại thành phố hay vùng xa biển, thường hay cỡi xe xuống các bãi tắm cát mịn để tắm nắng hay bơi lội thỏa thích, vui chơi giải trí lành mạnh, tăng cường sức khỏe. Rồi vùng quê duyên hải, trù phú cách xa thành phố nhỏ không xa lắm. Chừng 30 km là cùng. Đó là vùng Sở Muối Thương Diêm - Cà Ná nổi danh của quê hương nắng gió Ninh Thuận. Bãi Tắm Cà Ná tuyệt vời, thu hút du khách khắp nơi đến quang lâm, danh lam thắng cảnh của vùng biển mặn. Tha hồ du ngoạn, tắm biển, thưởng thức các món ăn hải sản, đặc sản ngon lành nổi tiếng của quê hương có vùng địa linh nhân kiệt vùng Tri Thủy - Dư Khánh - Phương Cựu. Nào nhà hàng khách sạn mọc rải rác ven bờ biển Cà Ná. Trên con đường thiên lý quan san của Quốc Lộ 1 thênh thang, xe cộ đủ loại thường dừng bánh bên lề đường. Hành khách tạm nghỉ ngơi. Họ ghé vào các quán cơm giải khát Cà Ná nói trên để thưởng thức các món ăn ngon. Nào cá tôm sò đủ thứ hải sản. Những món ăn đặc sản tuyệt vời của quê hương, quý vị ạ! Bây giờ, xin mời quý du khách bỏ chút thời giờ quý báu, đi tham quan, du ngoạn. thăm viếng Sở Muối Thương Diêm, cũng gần đó thôi. Ô kìa, xa xa là hai vựa muối xám xì, cao chất ngất, nằm cuối sơn thôn Thương Diêm. Đồng ruộng muối phẳng bằng bao la, bát ngát, trải dài từ cuối thôn đến tận gần con sông Cà Ná và kề Quốc Lộ 1. Bên kia là Nhà Ga xe hỏa Cà Ná. Con đường quan rẽ qua tay trái từ Quốc Lộ 1 từ Phan Rang đến Cà Ná. Xe du khách chạy từ từ, rà rà qua chiếc Cầu Hoằng xây bằng đá xanh từ thời Pháp Thuộc. Con lộ rộng rãi, chạy song song với con đê làng và mương nước thường khô cạn quanh năm, suốt tháng. Mương chỉ đầy nước vào mùa mưa lũ, khi suối nguồn đổ về tuôn ra phía biển cả xa tít nằm tận cuối thôn làng. Sở Muối Cà Ná - Thương Diêm cũng là những vùng quê hương trù phú. Những danh lam, thắng cảnh của tỉnh nhà đó, bà con ạ! Ngoài ra, phải kể nghề nuôi tôm cũng phát triển tại tỉnh Ninh Thuận lâu nay. Người dân bỏ vốn khai thác ruộng nước mặn ở các vùng quê duyên hải để nuôi và sản xuất tôm xuất cảng. Nghề này thu hút nhiều công nhân và công việc làm ăn sinh sống ngõ hầu cuộc sống kinh tế được phát triển thăng hoa. Do đó những vùng quê hương duyên hải trù phú trở nên thuận lợi cho nghề kinh doanh này. Phải kể thêm một số vùng trù phú khác trong tỉnh nhà. Những vùng nông thôn người dận chuyên nuôi gia súc để sinh lợi như bò, trâu, dê, cừu heo gà vịt... ngoài việc làm ruộng, làm rẫy, làm vườn trồng các loại cây ăn trái, ngươi dân cònụ trồng ngô, sắn, mìụ, đậu đủ loại. Họ cũng trồng nho khắp nơi để sinh nhai. Những vùng như Nha Hố nổi danh về kỹ thuật canh nông và chăn nuôi gia súc nhiều loại, Tóm lại, tỉnh Ninh Thuận có tiếng là nghèo. Đất cằn cỗi, đất cày lên sỏi đá như người dân hay nói thế. Khí hậu nơi đầy thường khô hạn quanh năm suốt tháng. "Nước mưa ít tới nơi này Cho nên Ninh Thuận, đất cày, sỏi phơi" Tuy nhiên quê hương nắng gió của Minh cũng có những vụng trù phú, dân cư đông đúc. Đồng bào vốn làm ăn cần cù, siêng năng, chăm chỉ. Do đó, chúng ta hy vọng cuộc sống của họ sẽ phát triển, sẽ vươn lên trong tương lai. "Cái khó nó bó cái khôn" "Nuôi tôm, đầm nước xanh rì Gặp thời giàu có, tiện nghi đầy nhà. Chăn nuôi, rừng núi bao la Hồ, ao, sông, rạch, chan hòa quê hương. Cỏ thơm, gia súc vui mừng Người dân nghe dậy, tình xuân dạt dào. Bây giờ vất vả, lao đao Mong ngày tươi đẹp, đón chào quê hương." DIỄM TRANG